Hikmetsiz gibi görünen şeylere nasıl bakmalıyız?

- Yağmur yağdırmayan gelişigüzel şekil almış bulutlar, simetrisiz gelişigüzel uzanan ağaç dalları, bazı hayvanların üzerindeki rastgele karmaşık şekiller vs...
- Her fiilin faili Allah Teala olduğuna göre ve O'nun hikmetsiz hiçbir iş yapmayacağına inandığımıza göre hikmetsiz gibi görünen bu olaylara nasıl bakmalıyız?

Değerli kardeşimiz,

Cenab-ı Hakk’ın her fiilinde ve her işinde bir değil, binlerce hikmet, maslahat ve gaye vardır.

- Biz herhangi bir varlığın yaratılış hikmet veya gayelerinin hepsini bilebilir miyiz?

Hayır. 

- Niçin? 

Çünkü bizim varlıklar hakkındaki ilmimiz ve bilgimiz çok sınırlıdır.

Biz, her hangi bir varlığın bize fayda ve zararına göre, o varlığın hikmetli veya hikmetsiz olduğuna hükmederiz. 

Halbuki eşyanın yaratılışında bize bakan yönü bir ise, Allah’a bakan yönü binlerdir. Onun için bizim bir varlığın niçin yaratıldığının bütün hikmet ve gayelerini tamamen bilmemiz mümkün değildir. 

Burada sözü geçen buluta bakalım. Bulutun bildiğimiz faydası, yağmura sebep olmasıdır.

- Peki, onun yaratılış gayesi sadece bu mudur?

Hayır. 

Bulutun yaratılışında binlerce sebep ve hikmet olabilir. Biz bunlardan bilebildiğimiz bazılarını şöyle ifade edebiliriz:

Hey şeyden önce bu bir varlıktır ve yokluk âleminden varlık âlemine çıkmasıyla Allah’ın hem varlığını ve hem de birliğini gösterir.

- Nasıl diyeceksiniz?

Bir varlık varsa, mutlaka bir ustası olacaktır. Eser varsa, muhakkak ustası olmalıdır. 

Bir varlık mevcudiyetiyle Allah’ın varlığını gösterdiği gibi, her yerde aynı şekilde bulunması, çevresindeki diğer varlıkların varlığıyla bağlantılı olması da Allah’ın birliğini gösterir. 

- Şimdi sözünü ettiğimiz bulut bizim şehrimizde bulunduğu gibi, dünyanın diğer yerlerinde de aynı şekil ve yapıda bulunuyor mu?

Evet.

O halde bütün yerkürenin atmosferinde bulunan herhangi bir bulut çeşidi, her tarafta aynı yapıda olduğuna göre, bütün dünya tek yaratıcının eseridir. O bulut taşıdığı yağmurla bitki, hayvan ve insanlara menfaat sağladığına göre demek ki, bulutu yaratan kim ise, toprağı, bitkileri, hayvanları ve insanları da yaratan O’dur. 

- Bulut neyden meydana geliyor?

Buharlaşan su zerrelerinden.

Denizdeki veya karalardaki bir su zerresini buharlaştırıp havada tutmak az şey midir?.. 

Her bir su zerresinin Allah’a yaptığı tesbihi ve zikri temsil eden bir melek bulunmaktadır. 

Dolayısıyla bulutun içerisinde bulunan su zerreleri sayısında melek bulunmakta ve bu melekler Allah’ın kudret, kuvvet ve ilminin genişliği karşısında devamlı O’nu anmakta zikir ve tesbih etmekte ve su zerrelerinin zikirlerini melek lisanıyla Allah’a takdim etmektedirler. 

Bir bulutun yaptığı gölge ile bitki ve hayvan pek çok canlı güneşin şiddetli ateşinden korunmaktadır. 

Siz ızgarada köfte pişirirken fazla gelen ateşin eti yakmaması için o ateşin alevini ve şiddetini azaltırsınız.

Aynen onun gibi, güneşin tesiriyle pişen ve olgunlaşan meyveler ve sebzeler, belli zamanlarda güneşin hararet ve şiddetinden bulutlar vasıtasıyla korunur ve istenen kıvamda olgunlaşıp şekillenir.

Çiftçiler arpa ve buğday danelerinin teşekkülü esnasında yağan yağmurun miktarını ve zamanını, esen rüzgârın yön ve şiddetini ve gölge yapan bulutun tesirini iyi bilirler. Tecrübeli çiftçiler, danelerin büyüklüğüne ve şekline bakarak, olgunlaşma mevsiminde havanın nasıl olduğu hakkında size bilgi verirler.

Elmaların olgunlaşma zamanında, takriben Eylül ayı sonuna doğru geceleri havaların soğumasıyla buluttan su damlaları meyvelerin üzerine yoğunlaşıp düşer. Buna çiğ denir. Bunlar elmaların kırmızı renk almasına sebep olur.

Eğe incirini, bu bölgenin iklimine benzer tarzda olan Amerika’nın Kaliforniya eyaletinde yetiştiriyorlar. Meyveler teşekkül ediyor. Fakat tatları ve lezzetleri Eğe bölgesi incirlerininkini tutmuyor. 
Yapılan araştırmada, Eğe bölgesi incirlerinin tadının teşekkülünde denizden esen rüzgârın ve ay ışığının tesirinin olduğu anlaşılıyor.

Meyvelerin tatlarının, renklerinin ve şekillerinin teşekkülünde rüzgârdan buluta, aydan yıldıza kadar pek çok varlığın rolü vardır. İlim geliştikçe bulutun bilmediğimiz yüzlerce hikmet ve faydasının ortaya çıkacağından hiç şüpheniz olmasın.

Bazen bir ressam, güneş ışığının yedi renkli huzmeleriyle şekillenen yaptığı bulut resimlerini göstermek için sergi açıyor. Böylece eserini hem kendisi seyrediyor ve hem de başkalarını bu eseri seyre davet ediyor. 

İşte Cenab-ı Hak da kendi eseri ve sanatı olan bulutu hem kendisi seyretmekte ve hem de şuur sahibi olan meleklere, cinlere ve insanlara göstermektedir. 

Bulutlarla taşınan yağmurun fayda ve hikmetlerini bir tarafa bırakalım. Bulutlardan hiç yağmur meydana gelmese bile, sadece Allah’ın varlığına ve birliğine şahadet etmesi için varlık olarak yaratılmaları yetmez mi?

Sonuç olarak; 

Bulutun yaratılmasında esas maksat, Allah’ın varlığını ve birliğini tanıtması ve bildirmesi, her bir zerresinin Allah’ı tesbih ve zikretmesidir. Yağmurun dışında diğer fayda ve hikmetlerinin neler olduğu, zamanla ilmi çalışmalarla ortaya konacaktır.

Kısaca  işaret edildiği gibi, bulutun yaratılmasındaki esas maksat ve gaye ne ise, canlı olsun cansız olsun, bitki olsun hayvan olsun bütün varlıkların yaratılmasındaki esas maksat ve gaye aynıdır. Yani:

- Allah’ın isimlerine ayna olmaktır. 
- O’nun varlığını ve birliğini bildirmek ve tanıtmaktır. 

Bunun dışındaki faydalarına göre hikmetleri anlaşılır. Bir varlığın bu faydaları ve görevleri de ilimle, tecrübe ile ortaya konur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet