“İnsanlara yarar sağlayacak şeylerle denizde seyreden gemilerde ve yeryüzünde her çeşit canlıyı yaymasında” ifadesinde nasıl deliller vardır?

- Bakara suresi 164'üncü ayet-i kerimesine göre, “insanlara yarar sağlayacak şeylerle denizde seyreden gemilerde ve yeryüzünde her çeşit canlıyı yaymasında” nasıl deliller vardır?

- Hem "Allah'ın gökyüzünden indirip kendisiyle ölmüş toprağı dirilttiği yağmur,.." cümlesinde, zaten diriltmek ölü için geçerli değil midir, neden tekrar ölü olduğu vurgulanıyor; böyle bir soru sorulabilir mi?

Değerli kardeşimiz,

a) Bakara suresinin 164. ayetinin tam meali şöyledir:

“Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün sürelerinin değişmesinde, insanlara fayda sağlamak üzere denizlerde gemilerin süzülüşünde, Allah’ın gökten indirip kendisiyle ölmüş yeri canlandırdığı yağmurda ve yeryüzünde hayat verip yaydığı canlılarda, rüzgarların yönlerini değiştirip durmasında, gökle yer arasında emre hazır bulutların duruşunda, elbette aklını çalıştıran kimseler için, Allah’ın varlığına ve birliğine nice deliller vardır.”

Bu ayette Kur’an’ın prensip olarak Allah’ın varlığı ve birliği için kullandığı “ihtira” (yaratma) ve “inayet” (amaç) delilerine ye verilmiştir. Özeti şudur:

- Yer ile göklerin yaratılması, ortada olan bir gerçektir. Her yaratılan bir varlığın bir yaratanı olur. Bir iğne bile ustasız olmaz. Öyleyse yer ile göklerin de bir yaratanı vardır. Göklerin ve yerin harika birer sanat eseri olarak yaratılmaları, Yaratıcı'nın sonsuz ilim, kudret ve hikmet sahibi olduğunu gösterdiği gibi, ortak kabul etmeyecek kadar izzet sahibi olduğunu da gösterir.

- Gece-gündüzün varlığı, bir yandan güneş ile yer arasındaki ince münasebetlere işaret edilmiş, diğer taraftan da bu güneş sisteminin gece -gündüzü netice verecek şekilde dizayn edildiğine dikkat çekilmiştir. Böyle programlı, projeli, gayeli, amaçlı bir sanat eserinin ortaya konulması, onun kör tesadüfün oyuncağı, cansız-şuursuz atomların, elementlerin işi olamayacağının göstergesidir. Bu da sonsuz ilim, kudret ve hikmet sahibi olan Allah’ın varlığının delilidir.

- Keza, denizlerde gemilerin yüzebilmelerinde de delil vardır. Çünkü, geminin ilk defa su üzerinde yüzecek şekilde yapılması insan aklının ürünü olamaz. Kur’an’da ilk defa Hz. Nuh’un vahiyle gemiyi yaptığı bildirilmiştir. Bu bir yana;

Denizlerin / suyun kaldırma kuvvetinin olması, koca dağ gibi gemileri taşıyacak şekilde dizayn edilmesi ve bu gemilerin işlemesinde de insanlar için ticaret ve taşıma aracı olarak büyük faydalar sağlaması Allah’ın varlığını gösterir. Çünkü Allah’tan başka hiçbir sebep, hiçbir atom, suyun hiçbir molekülü, ne insanı tanır ki ona hizmet etsin, ne aklı var ki, bu sonucu doğuracak şekilde şekillensin, onu kudreti var ki, bu ince hesaplı-kitaplı işleri evirip çevirsin.

- Yağmurun yağması da insana fayda sağlama amacının bir sonucudur. Yağmurun yağması için, güneşin, atmosferin, denizlerin, rüzgârların, bulutların var olması gerekir. Demek ki, insanlar için bir tek gıda maddesinin yaratılması için âdeta kâinatın yaratılmasını ve bunun da sonsuz ilim, hikmet ve kudret sahibi bir Yaratıcı'nın varlığını gerektirir.

Demek ki, bu ayette bir tek ekmeğin var edilmesi için güneşin, denizlerin ve diğer mekanizmaların var olmasının gereğine vurgu yapılmıştır. Bu pencereden konuya daha detaylı bakılabilir.

b) “Allah'ın gökyüzünden indirip kendisiyle ölmüş toprağı dirilttiği yağmur" mealindeki ifadede “ölmüş toprak”tan söz edilmesi, insanların da öldükten sonra yeniden diriltileceğine dikkat çekmek içindir. Gözle görülen bir diriltme olayı, gözle görülmeyen bir olay olan insanların diriltileceğine kuvvetli bir delildir.

Ayrıca, yeryüzünün son bahar ve kış mevsimlerinde nasıl öldüğüne, bu ölüm kanunun nasıl harika bir yaratmaya bağlı olduğuna da işaret edilmiştir. Çünkü baharda bitkilerin dirilmesi ne kadar harika ise, sonbahar ve kışta bunların ölmesi de çok harikadır. Bazı ağaçlar kışta da yeşil kaldığı halde diğerleri niçin yaprak dökümüne uğruyor?

- Ölen bu bitkilerin taneleri ve çekirdekleri nasıl olur da gelecek baharda hiç şaşırmayarak bir önceki bahardaki gibi aynı ürünleri verebiliyor?

Özetle, “ölüm” ile “dirilme”nin yan yana gelmesinden büyük bir kuvvet doğar. Mülk suresinde belirtildiği üzere, ölüm de hayat gibi Allah’ın yarattığı bir olaydır. Çünkü ölüm olayı da  ancak Allah’ın ilmine, kudretine, ezeli kader ve kaza programına bağlı olarak tahakkuk eder.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet