Gümüş kap kullanmak caiz değilse, Hz. Peygamber neden gümüş bir bardak edinmiştir?

"Kim gümüş kaptan su içerse, karnına cehennem ateşi dolduruyor demektir." (Buhari - Eşribe 28; Müslim - Libas 1; İbn Mace - Eşribe17; Muvatta - Sıfatun Nebi 11)
"Peygamber gümüş bir bardak edindi." (Buhari - Kitabul Humus 18)
- Çelişik rivayetleri uydurma mıdır?

Değerli kardeşimiz,

“Peygamber gümüş bir bardak edindi.” anlamındaki hadisin tercümesi şöyledir:

Asım b. Ahvel İbn Sirin’den naklen anlatıyor: Ense b. Malik dedi ki: “Hz. Peygamber' in bir kadehi vardı. Sonra kırıldı, onun kırılan yerlerini gümüş ile yamaladı.” (Buhari, Humus, 5)

Bu hadisin daha açık şekli şöyledir:

Asım b. Ahvel anlatıyor:

“Ben Enes b. Malik yanında Hz. Peygamberin bir (ağaçtan yapılı) bir kadehini gördüm. Bu kadeh kırılmıştı/çatlamıştı ve onu gümüşten bir parça ile yamalamıştı. Ben bu bardağı görmüş ve ondan su içmiştim." (bk. Buhari,  Eşribe, 30)

- Alimler, “kadehin kırılan/çatlayan yerlerini gümüş ile yamaladı” ifadesinden farklı şeyler anlamışlardır. Bazılarına göre, bu kadehi Hz. Peygamber (asm), diğer bazılarına göre Hz. Enes yamalamıştır. (bk. İbn Hacer, Fethu’l-Bari, 6/214)

- Hadisin açık ifadesinden anlaşılan husus, bu kadehin Hz. Enes tarafından yamalanmış olmasıdır. (bk. İbn Hacer,10/100)

Gerçekten kadehin Hz. Enes’in yanında gördüğünü söyleyen Asım b. Ahvel’in “kırılan kadehi gümüşle yamalamıştı” ifadesinden ilk anlaşılan bu işi Hz. Enes’in yaptığıdır.

- Bir rivayetin sonunda, ravilerden bir olan İbn Sirin konuyla ilgili şu ek bilgiyi de vermiştir:

“İlgili kadehin demirden bir halkası vardı. Enes onun yerine altın veya gümüş bir halka yapmak istedi. (sahabeden) Ebu Talha: “Resulullah’ın yaptığı şekli değiştirme” diyerek buna karşı çıktı. O da vazgeçti.” (Buhari, Eşribe, 30; İbn Hacer, 10/100-101)

- Özetlersek: sorudaki “Peygamber gümüş bir bardak (kadeh) edindi.” ifadesi gerçeği yansıtmamaktadır. Çünkü:

a) Bu bardak -daha doğrusu- (tahtadan yapılmış) kadeh gümüş değildir. Tahtanın gümüş olması mümkün değildir.

b) Bu tahtadan kadeh çatlamış/kırılmış olduğu için yamalanmış/onarılmıştır. İslam alimleri tarafından küçük yamaların (bazılarına göre suyun içileceği, yerde olmamak şartıyla) gümüş veya altından olması caiz görülmüştür. Bu konuda farklı düşünen alimler de vardır. (bk. İbn Hacer, 100/101)

c) Kaldı ki, bu kadehin Hz. Enes’in yanında kırıldığı ve kendisinin bunu gümüşten yamaladığı/onardığı ihtimali daha kuvvetlidir.

Bütün bu gerçekler ışığında konuya baktığımızda, diyebiliriz ki, soruda söz konusu olan iki hadis rivayeti arasında herhangi bir çelişki yoktur. Yalnız yanlış bir anlama vardır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet