Gökyüzü ile yeryüzü ve diğer gökler arası ne kadardır?

- Bulunduğumuz yeryüzüyle dünya atmosferinin bitiş noktası arasındaki mesafe  1000 kilometre(km) gibi küçük bir mesafedir nitekim uzay araçları da 12 dakikada bu noktayı geçiyorlar ve uzaya ulaşıyorlar. Bir hadis var; Resûlullah (aleyhissalatu vesselam)'ın da bulunduğu bir grup insanla oturuyordum. Derken bir bulut geçti. Herkes ona baktı. Resûlullah "Bunun ismi nedir bileniniz var mı?" diye sordu. "Evet bu buluttur!" dediler.  Hz. Peygamber (aleyhissalatu vesselam): "Biliyor musunuz, sema ile arz arasındaki uzaklık ne kadardır?" diye sordu. "Hayır, vallahi bilmiyoruz!" diye cevapladılar. "Öyleyse bilin, ikisi arasındaki uzaklık ya yetmiş bir, ya yetmiş iki veya yetmiş üç senedir. Onun üstündeki sema(nın uzaklığı da) böyledir." Resûlullah (aleyhissalatu vesselam) yedi semayı sayarak her biri arasında bu şekilde uzaklık bulunduğunu söyledi. (Tirmizi, Tefsir, Hakka, 3317.)
- Hadisde 7 sema sayılmış ilk sema olan dünya göğüyle yeryüzünün arasındaki mesafe 70 yıl küsuratlı olarak belirtilmiş. 7, 70 gibi rakamlar araplarda çokluktan kinaye olarak kullanılır. Nitekim Hz. Peygamber bir başka sözlerinde mesafeleri farklı vermiştir. 500 yıl yürüme mesafesi gibi.. (bk. Tirmizî, Tefsîr, 57) Bu da sayıların çokluktan kinaye olduklarını gösterir.
- Ama bahsettiğim gibi yeryüzüyle ilk sema yani dünya göğü arası 1000 km gibi kısa bir mesafe 10 dakikada uzay araçları yükseliyor o mesafeyi. Resullah dönemi ulaşım olarak deveyi esas alsak deve 10 günde gider 1000 km’yi. Demem o ki yeryüzüyle ilk sema olan dünya göğü arası mesafe çok kısadır ama Hadislerde çokluktan kinaye olarak 500 yıl yürüme mesafesi, 70 yıl vs. gibi rakamlar telaffuz edilmiş. Resulullah bilime aykırı birşey diyemeyeceğine göre konuyu nasıl tevil ederiz?

Değerli kardeşimiz,

- Öncelikle ifade edelim ki, görünen bütün gök, tek bir gök olarak anlaşılabilir. Bu durumda gök alemi bir kaç bin kilmetre değil, miyarlarca, trilyonlarca, katrilyonlarca... kilometre olabilir. Bu nedenle gök alemini sadece atmosfer olarak değerlendirmek ve ona göre hüküm vermek doğru olmaz. Aynı durum diğer gök alemleri arası için de geçerlidir.

- 71, 72, 73 yıldan söz eden hadis rivayetindeki mesafe farklılığı -şayet rivayet sahih ise- o mesafelerde seyreden meleğin durumuna bağlıdır. Daha güçlü, daha hafif, daha hızlı olan melek daha kısa bir sürede o mesafeyi kateder. Daha güçsüz, daha ağır olan ise daha geç o mesafeyi kateder. (bk. Tuhfetu’l-Ahvezi, 9/165; Avnu’l-Mabud, 13/6)

- Bazı alimlere göre, “71, 72, 73 yıl” ifadesi ravinin şüphesinden kaynaklanmaktadır. (Avnu’l-Mabud, 13/6)

Beş yüz senelik mesafeyi de bu kurala göre değerlendirmek mümkündür. Her iki hadis rivayetlerindeki mesafelerin yıl olarak sayısı kesretten yani çokluktan kinayedir. (bk. Avnu’l-Mabud, a.g.y)

- 500 senelik mesafelerden bahseden hadis mürseldir. Çünkü alimlerin büyük çoğunluğuna göre Hasan(ı basri) Ebu Hureyre’den hadis işitmemiştir. Mürsel hadis ise  zayıftır. (bk. Tuhfetu’l-Ahvezi, 9/133)

- Erdebili’nin bildirdiğine göre, bu hadis, 71, 72, 73 yıldan söz eden hadis rivayetinden daha meşhur ve rivayet sayısı daha çoktur. (Tuhfetu’l-Ahvezi, 9/165)

Özetlersek, hadislerdeki mesafelerin tespiti meleklerin yürüyüş veya uçuşlarına göredir. Farklılık oradan kaynaklanır.

- Tirmizi ilk hadis için “hasen ve garib” demiştir. Garip bir zayıflık işaretidir. 

Hadis aynı zamanda mürseldir ki bu da zayıf demektir.

Bununla beraber, hadiste geçen gün ifadesini, bizim dünya günümüzle değil, Kur'an’da ifade edildiği üzere, bir günü bin yıl ve elli bin yıl olan gün ifadesine göre de anlamak mümkündür.

“(Allah), gökten yere işi düzenleyip yönetir. Sonra (şuurlu birer sebep olarak işlerin tedbirini gören melekler) saydığınız hesap ile bin yıl tutan bir günde O’na yükselir.” (Secde, 32/5)

"Melekler ve Ruh (Cebrail), ona, süresi elli bin yıl olan bir günde çıkabilmektedir." (Meâric, 70/4)

Diğer taraftan, ışık hızından hayal hızına kadar farklı hızların da varlığını dikkate alarak hadisleri değerlendirmek daha uygun olacaktır.

Buna göre, yeryüzü ile gök ve gökler arası mesafenin ne kadar uzun olduğu kolaylıkla anlaşılacaktır.

Demek ki, bir günü bin ve elli bin yıl olan günlerde, ışık ve hayal gibi hızlı olan meleklerin alacağı mesafe dikkate alınırsa, Hz. Peygamber Efendimizin (asm) verdiği haberlerin binlerce yıl sonra ancak anlaşılacak bir mucize olduğu söylenebilir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Yer ve gök kaç katmandan oluşuyor? 
- Vahy meleği Cebrail bir anda nasıl geliyor?
- Meleğin hızının ışık hızından az olması nasıl açıklanabilir ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet