Evde kılınan nafile namazların üstün olduğunu bildiren rivayet sahih midir?

- Damre bin Habib kanalıyla, Rasulullah'ın ashabından bir zatın bildirdiğine göre:
"Kişinin evinde kıldığı nafile namazın insanların yanında kıldığı nafile namaza üstünlüğü, cemaatle kıldığı namazın tek başına kıldığı namaza karşı üstünlüğü gibidir." (İbni Ebi Şeybe, Hadis no: 6516)
1- Hadisin sıhhati hakkında neler söylenmiştir?
2- İhya'yı tahric eden kişi, bu hadisin ravisine Damre bin Habib yerine Zümre bin Habib olarak yazmıştır. Bir hata mı yapmış yoksa diğer adı Zumre midir?
3- Bu rivayet hadis usulünce merfu mudur? Sahabe, kendiliğinden bu şekilde bir söz (hüküm) söyleyebilir mi?
4- Bu rivayet sahih değil zayıf ise, evde kılınan nafilenin daha üstün olduğunu bildiren sahih hadislere ayrıca şahid / delil olarak gösterilebilir mi?
5- Adem bin Ebi İyaz, Zümre bin Habib'den mürsel olarak rivayet etmiş yazıyor. Adem bin Ebi İyaz kimdir, eseri var mıdır?

Değerli kardeşimiz,

1) Bizdeki nüshaya göre bu rivayetin kaynağı şöyledir: İbn Ebi Şeybe, Musannaf, h. no: 6455.

- Bunu aynı senetle Abdurrazzak da rivayet etmiştir. (bk. Abdurrazzak es-sanani, Musannaf, h. no: 4835)

- Önce şunu belirtelim ki, hadisin rivayeti mevkuftur. Çünkü orada: “Damre b. Habib sahabeden bir adamdan rivayet ettiği” bildirilmiştir. Buradaki adamın kim olduğu meçhul olmakla beraber, bu rivayet zinciri Hz. Peygambere kadar da gitmiyor. Yalnız “sahabeden bir adam”ın sözü olarak aktarılmıştır. Bu da rivayetin “mevkuf” olduğunu göstermektedir.

Bununla beraber, buradaki “mevkuf rivayet”, merfu hükmündedir.

2) Rivayette yer alan ravinin ismi görebildiğimiz bütün kaynaklarda “Damre” olarak geçer. Sizin gördüğünüz nüshada bir matbaa hatası vardır. Çünkü, İhya’nın hadislerinin tahriç edildiği kitapta da (elimizdeki nüshada) "Damre" olarak geçmektedir. (bk. Tahricu ahadisi’l-İhya -İhya  il birlikte-, Beyrut, ts., 1/202)

3) Yukarıda da ifade edildi üzere, bu hadis “hadis ilminin kriterleri”ne göre merfu değil, mevkuftur. Ancak, sahabeye ait -böyle hüküm bildiren- mevkuf hadisler de merfu hadis hükmündedir.

4) Bu hadis rivayeti mevkuftur, fakat isnadı ceyyiddir ve  sahihtir. (bk.el-Munziri, et-Terğib, 1/171)

- Ebu Davud’un Zeyd b. Sabit’ten aktardığına göre, Peygamberimiz (asm) şöyle buyurdu:

“Farz namazların dışında, kişinin evinde kıldığı namaz benim bu mescidimde kılacağı namazdan daha faziletlidir." (bk. Ebu Davud, Salat, 205)

5) Adem b. Ebi İyas’ın künyesi Ebu’l-Hasan’dır. Bağdat’da doğup büyüdü. Hadis için Askalan’a gitti ve hicri 220 yılında ölünceye kadar orada yaşadı.

Büyük hadis alimi Şube’den hadis alan altı-yedi kişiden biridir. Bir hadis alimi ve sika/güvenilir bir ravidir. Buhari, Darimi, Ebu Hatim, Ebu Zura gibi büyük hadis alimleri kendisinden rivayet etmişlerdir. Eselerine rastlayamadık. (bk.İbn Hacer, Tehzib, 1/196)

İlave bilgi için tıklayınız:

- Nafile namazları camide kılmak doğru mu, aslolan evde kılınması mıdır?...
- "Evlerinizi kabristan haline getirmeyiniz." hadisinden maksat nedir, açıklar mısınız?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet