Aleme ibretle bakmak ne anlama geliyor?

- 54 farzda yer alan "aleme ibretle bakmak" ne anlama geliyor?

Değerli kardeşimiz,

Allah kâinatı kendini tanıtmak için yaratmıştır. (bk. Zariyat, 51/56)

Varlığa bakmak iki şekilde olabilir: Biri yüzeysel bakış biri de düzeyine uygun bakış.

Âleme yüzeysel bakmakta tefekkür gibi bir analitik unsur söz konusu değildir. Mana-yı ismi denilen varlıkların fiziki yapılarına bakmakla tahakkuk eder.

İbret nazarıyla bakmak ise, fikrin harekete geçtiği enine-boyuna konunun analizini yapmak ve mana-yı harfi denilen söz konusu nesnenin amacını gösteren bir rotayı takip etmek, diğer varlıklarla mevcut olan münasebetlerini, uzlaşmalarını, dayanışmalarını, illiyet ilişkilerini düşünmek, tefekkür etmek ve dikkatle incelemektir.

“Onlar / inkârcılar Kuran’ı tedebbür etmiyorlar mı? ...” (Nisa, 4/82)

mealindeki ayetin emrini yerine getirmek üzere Kuran penceresinden âlemin vermek istediği dersleri öğrenmektir. Örneğin:

“Güneş'in kendi yörüngesinde hareket etmesi” ifadesinden Güneş'in birçok fonksiyonunu, gece-gündüzün farklı nöbetleşe gelip gitmeleri, mevsimlerin varlığı ve benzeri vazifelerini öğrenip ders almak ibret almak manasına gelir.

Keza, Nisa suresinde Kuran-ı Kerim’den bahseden 82. ayetin içinde yer alan “el-Kuran” kelimesinin ebced değerinin 382 olması, son iki rakamındaki tevafukla mutabakat içinde olduğunu söylemek ibretli bir tefekkürdür. Yine bundan önce ilk defa Bakara suresinin 185. ayetinde de “el-Kuran” kelimesinin zikredilmesi ve ebced değeri 382 olan bu iki “el-Kuran” kelimesinin arasına 382 ayetin yerleştirilmiş olmasını tespit etmek bir ibret nazarıdır...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet