Ayette geçen sine ve kalbin farkı nedir?

- Al-i İmran Suresi 154. ayeti, "Allah (bunu) sinelerinizin içindekini denemek ve kalplerinizi temizlemek için yaptı. Allah sinelerin içinde olanı bilir." mealindedir.
- Bu ayette geçen sine ve kalbin farkı nedir?

Değerli kardeşimiz,

Ayette geçen “sineleriniz veya içleriniz” olarak tercüme edilebilen “sudur” kelimesi, “sadr”ın çoğuludur. Bu kelime, iç dürtüler, içten doğan hassasiyetler anlamında kullanılır. Nitekim bir hadiste “Günah sadrını/içini tırmalayan şeydir” denilmiştir.(bk. İbn Aşur, ilgili ayetin tefsiri). Buna göre, “sadr” kelimesi, kalp kelimesinden daha geniştir. Nitekim bir ayette mealen;

“Asıl kör olan sinelerdeki gönüllerdir / kalplerdir.” (Hac, 22/46)

denilmiş ve kalp sadrın/sinenin içinde bir bölüm olarak gösterilmiştir.

Kalb ise, itikadın mahallidir. Çünkü, Arap lügatinde  kalb, tefekkür ve itikadın meydana geldiği mekanizma demektir.(bk. age. ve a.y.).

Gerçekten sine, içinde kalbi barındırdığı gibi, lümme-i melekiye, lümme-i şeytaniye gibi daha başka unsurları da ihtiva etmektedir. 

Bazı alimlere göre, Kur’an’da geçen  “Kalb” kelimesi, akıl ve ilme işarettir.(bk. Kaf, 50/37). “Sadr=sine/iç” kelimesi ise, akıl ve ilimle beraber, şehvet, öfke, arzu-istek gibi diğer iç duygu ve dürtüleri de içine alır.(bk. Rağıp, el-Mufredat, “SDR” maddesi).

Bu sebepledir ki, sinelerdeki imtihanla, kalpler ise, temhis/arındırmayla vasıflandırılmıştır. Çünkü, nefsin ve şeytanın telkinlerinin de içinde bulunduğu sinelerde hem kötülük hem de iyilik unsurları vardır. Bunların fark edilmesi, iyinin kötüden ayrılması için sınama, imtihan gerekir. Kalp ise, itikadî bilgi ve düşüncelerin yeridir. Yanlış itikatlardan kurtulmak için, doğru itikat ve inançlara bulaşmış olan hurafeleri, yanlış bilgileri ayıklamak gerekir.(krş. İbn Aşur, a.g.y)..

Bu açıklamalar ışığında ayeti şöyle yorumlayabiliriz:

“Ey Uhud  savaşında mağlup düşen müminler!  Münafıkların: ‘Bu emir ve komuta işlerinde bizim bir payım olsaydı, şimdi bu  durumda olmaz ve öldürülmezdik’ şeklindeki dedikodularına kulak asmayınız. Çünkü ecel mukadderdir, değişmez. Bununla beraber, ‘Allah sizin içinizde olanı sınamak ve kalplerinizi her türlü vesveseden/şeytanî dürtülerden ve bu gibi kirlerden arındırıp, pırıl, pırıl yapmak için bunu başınıza getirdi. Allah sinelerin özünü çok iyi bilir.”

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet