Sorumlu olduklarının nafakasını vermemek günah mı?

- Günümüzde olmamakla beraber, bir kölenin nafakasını vermemek günah olur mu?
- Aynı şekilde sorumlu olduğumuz aile fertlerinin, geçimini sağlamakla yükümlü olduğumuz kişilerin geçimini sağlamakta ihmal göstermek de günah olur mu?

Değerli kardeşimiz,

Bazı hadis-i şeriflerde gördük ki, kişinin harcadıkları içinde en sevap olanı ailesine (sorumluğu altındakilere) yaptığı harcamalardır. Bu konuda birçok sahih rivayetler vadır. Bu sorumluluğu gereği gibi yerine getirmemek ve aksatmak günah oluyor.

Abdullah İbni Amr İbni Âs (r.anhüma)’dan rivayet edildiğine göre Resûlullah (asm) şöyle buyurdu:

 كَفي بِالمرْءِ إِثْماً أَنْ يُضَيِّعَ مَنْ يقُوتُ »  حديثٌ صحيحٌ رواه أَبو داود وغيره ».

“Geçimini sağlaması gerekenleri ihmâl etmek, insana günah olarak yeter.” (Ebû Dâvûd, Zekât 45)

Müslim’in "Sahîh"inde yer alan bu manadaki hadi-i şerife göre ise:

 ورواه مسلم في صحيحه بمعنَاهُ قال :

« كَفي بِالمرْءِ إِثْماً أَنْ يَحْبِسَ عَمَّنْ يملِكُ قُوتَهُ » .

“Kölelerinin nafakasını vermemek, insana günah olarak yeter” buyurdu. (Müslim, Zekât 40)

Bir kimse Allah’a, insanlara ve diğer yaratılmışlara karşı bütün görevlerini titizlikle yapsa, yaşadığı sürece hiç günah işlemese, ama sadece ve sadece geçimini üstlendiği kişilere olan görevini ihmâl etse, işte bu ihmali ona büyük günah olarak yeter. Böyle bir kimse, bakmakla yükümlü olduğu şahıslara harcayacağı parayı fakirlere dağıtsa bile, bu davranışı onun günahını azaltmaz.

Sahîh-i Müslim’deki rivayet biraz daha özellik arzetmektedir. Hadisin ravilerinden olan tâbiîn fakihlerinden Hayseme İbni Abdurrahman diyor ki, birgün ashab-ı kiramdan hocam Abdullah İbni Amr İbni Âs ile oturuyorduk. Yanına kâhyası geldi. Ona:

- Kölelerin yiyeceklerini verdin mi, diye sordu. Kâhya:

- Hayır, vermedim, diye cevap verince:

- Öyleyse hemen git ve yiyeceklerini ver. Çünkü Resûlullah (asm):

 “Kölelerinin nafakasını vermemek, insana günah olarak yeter.” buyurmuştur, dedi.

İnsanın geçimini üstlendiği kimselerin nafakasını aksatmadan vermesi farzdır. Farzların sevabı, nafile ibadetlerle ölçülemeyecek kadar fazladır. Böylesine büyük sevaplar kazandıran bir görevin ihmali de o nisbette büyük bir günahtır. 

Buna göre; insanın bakmakla yükümlü olduğu kimselere karşı sorumluluğu vardır. Onların zaruri ihtiyaçlarını temin etmemek günahtır. (bk. Riyazü’s-Sâlihîn Tercüme ve Şerhi, Peygamberimizden Hayat Ölçüleri, Erkam Yay., H. No: 296)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet