Zorlu hislere rağmen nasıl başarılı olunur?

- Ben bağımlı olduğum bir günahı yapmamam gerektiğini bildiğim halde yaptıktan sonra pişman olduğum halde o an günah öncesi hislerime yenik düşüyorum. Bu hissiyatı nasıl yeneceğim?
- Bunun belli kalıp bir tekniği yok mu formülize edilmiş şekilde?
- O hissiyat akla galebe ediyor işte o sorunun çözümü nedir?
- Veya ders çalışmak için zorlu hissiyatlara rağmen nasıl devam edilir falan hepsi birbirine benziyor sanki bir tanesinin çözümünü yöntemini bulsam hepsi halledilecek gibi hissediyorum bana o çözümü verir misiniz?

Değerli kardeşimiz,

Zorlu hislerle başa çıkmak ve buna rağmen başarılı olmak, duygusal ve zihinsel süreçlerin yönetimini içerir. Bu konuda formüle edilmiş bazı stratejiler ve yaklaşımlar, özellikle psikoloji ve kişisel gelişim literatüründe yer almaz.

İradenizi güçlendirip, hislerinize karşı koymak, istenmeyen davranışları bırakmak ve hedeflerinize odaklanmak için aşağıdaki teknikleri uygulayabilirsiniz:

Farkındalık ve Duygusal Mesafe Kazanma Uygulamaları Yapın

Duyguların sizi ele geçirdiği anlarda onları fark etmek ve analiz etmek en önemli adımlardan biridir.

Mesela, hissettiğiniz duyguya bir adım geri çekilerek bakın. Örneğin, “Şu an bu günahı işlemek istiyorum.” ya da “Çalışmak yerine başka bir şey yapmak istiyorum.” gibi bir cümle kurun.

Bu, size duygunun geçici olduğunu ve iradenizin ondan daha güçlü olduğunu hatırlatır.

Burada hisleri bastırmak yerine onları gözlemlemek, hislerin gelip geçici olduğunu anlamanıza yardımcı olur.

Davranışsal Zinciri Kırma

Zorluk veren hisler çoğu zaman belirli bir zincirin sonucu olarak ortaya çıkar. Örneğin, stresli bir durumla karşılaşınca hemen o günahı işlemek ya da ders çalışmayı bırakmak istemek gibi. Bu zinciri kırmak için tetikleyicilerin farkına varmak gerekir.

Mesela, günah işleme eğilimini ya da çalışmayı bırakma isteğini hangi düşünceler ve hisler tetikliyor? Örneğin, stres, yalnızlık, sıkıntı gibi faktörler mi devrede?

Bu tetikleyicileri fark ettiğinizde, o duygusal tetikleyici ortaya çıktığında başka bir davranış sergileyin. Örneğin, dışarı çıkıp kısa bir yürüyüş yapmak, derin nefes alıp vermek ya da bir arkadaşınıza mesaj atmak gibi.

Burada temel amaç, tetikleyicilerden bağımsız olarak farklı davranışlarla bu zinciri kırmaya çalışmanızdır.

Küçük Hedefler ve İradenin Adım Adım Güçlenmesi

Büyük hedeflere ulaşmak bazen göz korkutucu olabilir. Bu yüzden, büyük bir günahı bırakmak ya da uzun süreli bir ders çalışma programına sadık kalmak yerine, daha küçük ve ulaşılabilir adımlar belirlemek önemlidir. Mesela, “Bu günahı yapmadan önce 10 dakika bekleyeceğim.” ya da “Sadece 15 dakika ders çalışacağım.” gibi küçük hedefler koyun. Küçük başarılar iradeyi zamanla güçlendirir.

Burada hedef, iradenizi küçük adımlarla güçlendirerek zorlu hislere karşı dayanıklılık kazanmak.

Duygusal Alternatifler Oluşturun

Hissettiğiniz zorluk, beyninizin size sunduğu bir çözüm olabilir. Yani stres veya sıkıntıyla başa çıkmak için bu günahı işlemek ya da başka bir şey yapmak beyninize rahatlatıcı gelir. Bu yüzden, alternatif duygusal çözümler üretebilirsiniz.

Mesela, bu duyguları farklı bir şekilde çözümlemeyi öğrenin. Örneğin, stresliyken abdest alıp iki rekat namaz kılmak, yürüyüşe çıkmak ya da sevdiğiniz bir hobiye odaklanmak bu hisleri yönlendirebilir.

Burada amaç, beyninize bu hisleri başka yollarla yönetmeyi öğretmek.

Kendi Kendine Telkin ve Bilişsel Yeniden Yapılandırma

Zihninizdeki otomatik düşünceleri sorgulayıp daha sağlıklı olanlarla değiştirmeyi hedefleyin. Günahı işlemek ya da ders çalışmaktan kaçınmak gibi anlarda, zihninizde “Nasıl olsa başarısız olacağım.” ya da “Bu sefer de yapmazsam ne olacak ki?” gibi düşünceler olabilir. O anki olumsuz düşüncelerinizi yazın ve sorgulayın. Bu düşünceler mantıklı mı? Gerçekçi mi? Alternatif, olumlu düşünceler neler olabilir? “Bu his geçici, ben güçlü bir insanım.” gibi cümlelerle kendinize telkinde bulunun.

Burada amaç, zihninize olumlu ve yapıcı düşünceler yerleştirerek hissiyatın etkisini kırmak.

Zihinsel Görselleştirme ve Olumlu Senaryo Üretme

Bu teknik, başarılı olacağınız anı zihninizde canlandırmayı içerir. Zihinsel olarak hedeflerinize ulaşmış gibi hissetmek, motivasyonu artırabilir.

Mesela, günahı işlemeden kalabilmiş, ders çalışmayı başarmış bir senaryoyu gözünüzde canlandırın. Kendinizi bu başarıya ulaşmış gibi hissetmeye çalışın. Çünkü bu olumlu senaryolar, gerçek hayatta da bu hedeflere ulaşmayı kolaylaştırır.

Niyet ve Planlama Teknikleri

Günah işlememek ya da ders çalışmak gibi zor konularda niyet ve plan yapmak çok önemlidir. Hedefleriniz için bir plan oluşturmak ve bu planı uygulamak, zorlu hislerin etkisini azaltabilir.

Mesela, her günün başında, neyi başaracağınızı ve nasıl yapacağınızı yazın. Örneğin, “Bugün şu saatte ders çalışacağım.” ya da “Bu durumda şu tepkiyi vereceğim.” gibi bir plan oluşturun. Çünkü iyi planlanmış bir niyet, anlık hislerin sizi yönlendirmesine izin vermez.

Kendinizi Manevi Açıdan Güçlendirin

Allah’a, ahiret ve hesap gününe olan imanı güçlendiren şeylerin başında ibadetler gelir. Çünkü ibadetlerle iman güçlenir, kalıcı olur ve tesirli olur. Bundan dolayı günlük ibadetlerinizi düzenli ve bilinçli yerine getirdiğiniz nispette imanınız, Allah korkunuz da o nispette güçlenir.

Çok Sık Dua Edip, Allah’tan Yardım Dileyin

Her şeyin dizgini Yüce Yaratıcı'nın elindendir. Onun gücünün haricinde bir şey yoktur. Onun için Müslüman darda kaldığında, çözemediği bir sorunla karşı karşıya geldiğinde inanarak Allah’tan yardım dilemelidir. İnşallah Rabbim sizlere irade ve dayanma gücü verecektir.

Sonuç olarak, hisler ve davranışlar arasında köprü kurarak iradeyi güçlendirmek mümkündür. Bu tekniklerden biri ya da birkaçı, zamanla sizin için en etkili yöntem hâline gelecektir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet