Yasin suresi 80. ayetteki, "yemyeşil ağaçtan ateş çıkması" meselesini nasıl anlamalıyız?

"Yemyeşil ağaçtan sizin için ateş çıkaran O'dur; işte ondan yakıp durmaktasınız." (Yasin, 36/80) Bu ayeti nasıl anlamalıyız?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Yasin Suresi, 78 - 80. Ayetler:

78. Kendi yaratılışını unutup bize örnek getirmeye kalkışıyor ve "Şu çürümüş kemiklere kim can verecekmiş!" diyor.

79. De ki: "Onları ilk başta yaratmış olan diriltecek. O yaratmanın her türlüsünü bilir."

80. Yemyeşil ağaçtan sizin için ateş çıkaran O'dur; işte ondan yakıp durmaktasınız.

Yeşil Ağaçta Ateşin Meydana Getirilmesi:

Ölüden dirinin çıkarılması ile ilgili tereddüt ve itirazlara karşı verilen bu örnekte, yine birbirine tamamen zıt görünen iki özellikten ve birincinin diğerine dönüşmesinden söz edilmektedir: Islaklık ve ateş. Âyette ağaç için yeşil sıfatının kullanılması renk belirtmek için değil, bu durumdaki ağacın temel özelliği olan ıslaklığa dikkat çekmek içindir. (İbn Âşûr, XXIII, 76-77) 

Yemyeşil ağaçtan ateş çıkarma, genellikle, bedevi Araplarca iyi bilinen merh ve afar adlı ağaçların –ikisi de yemyeşil ve üzerlerinden su damlarken- birbirine sürtülmesiyle ateş çıkması olayı olarak açıklanmıştır. Bunların biri dişi diğeri erkek olarak düşünülmüştür. Bazı müfessirler, "Her ağaçta ateş vardır; ama merh ve afarda bolca bulunur." anlamındaki meşhur sözü de dikkate alarak burada maksadın ağaç cinsi olduğunu ve bu iki türün örneklendirme amacıyla zikredildiğini belirtmişlerdir. (Zemahşerî, III, 294)

Bu konuda ashab-ı kiramın ünlü âlimlerinden İbn Abbas'ın (r.a.) şöyle bilgi verdiği rivayet edilmiştir:

— Arapların çakmak mesabesinde olan merh ve afar adında iki ayrı tür ağaçları vardır. Afar, çakmak demiri gibi üstte tutulur, merh de çakmak taşı gibi altta tutulur. Her iki ağaçtan birer dal kesilip suyu akıtılır ve son­ra o iki dal birbirine sürtülerek ateş çıkarılır, yani yanmaları sağlanır.

Kur'ân'da Yâsîn Sûresi'nin 80. âyetiyle verilen bilgi daha çok bu iki ağaca işarettir; aynı zamanda yeşil olan bütün ağaçları da kapsamına al­maktadır. (Geniş bilgi için bak: Tefsîr-i Kurtubî: 15/60- Lübabu't-te'vil: 4/13)

Ağaçta enerjinin depolandığı; özellikle jeolojik devirlerde toprak al­tına geçen dev yapılı ağaçların zamanla kömürleşip büyük bir enerji kay­nağı oluşturduğu bir gerçektir. İlgili âyetle bu hususa da işaret edilmiş ola­bilir.

Aynı zamanda âyette bir incelik daha söz konusudur; o da «ağaç» anılırken «yeşil» sıfatına yer verilmesidir. Bu, yeryüzünü örten bitki tabakasının durmadan yakıcı madde olan oksijen neşrettiğini; yanma olayının ancak oksijenle gerçekleşebileceğini yansıtmaktadır. Böylece yeşil ağa­cın birkaç yönden insan hizmetine sevkedildiği ve her yönüyle ilâhî kudret damgasını taşıdığı ortaya çıkmakta ve bunlar O Yüce Kudretin, ölüleri tekrar dirilteceğine delil gösterilmektedir.

(bk. Diyanet Tefsiri, Kur’an Yolu: IV/455; Celal Yıldırım, İlmin Işığında Asrın Kur’an Tefsiri, Anadolu Yayınları: 10/5073.)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet