Taklidi iman geçersiz mi?

- Ben Ebu Hanife’nin taklidi imanı geçersiz saydığını duydum bu durumda taklidi imanı olan bir Hanefi'nin imanı geçersiz mi sayılır?
- Ve biz taklidi ya da Tahkiki olduğumuzu nasıl anlarız imanımın taklidi olmasından korkuyorum gerçekten.

Değerli kardeşimiz,

Ebu Hanife’ye göre iman: (Dil ile) ikrar ve (Kalp ile) tasdikten ibarettir. (el-Fıkhu’l-Ekber, 1/55)

Bazı rivayetlerde “amel” yani ibadetleri yerine getirmek ve günahlardan sakınmak da dahildir.

Bununla beraber, bir insan kalbinden iman ettiği halde diliyle söylemese de Allah katında mümindir ve imanı geçerlidir.

Biz önce taklidi ve tahkiki imanın ne olduğunu şöyle açıklayabiliriz:

Taklidi iman: Gelenekten gelen, ana-babadan öğrenilen, çevreden talim edilen imandır. “Babam Müslüman olduğu için ben de Müslümanım.” diyenin durumu gibi.

Tahkiki iman: Mevcut ilmi delillere dayanarak imanını tasdik etmek. “Madem bir harf bile katipsiz olmaz, elbette bu evren kitabının da bir kâtibi vardır.” diyenin imanı gibi.

İslam alimleri özellikle kelamcılar arasında bu mesele tartışma konusu olmuştur. Fakat alimlerin büyük çoğunluğuna göre taklidi iman geçerlidir.

Çünkü İmam Gazali’nin de bildirdiği gibi, iman kavramı şu üç manaya gelir:

Birincisi: Yakini burhanıyla tasdik etmek.

İkincisi: Bir delile dayanmadığı halde, başkalarına bakarak kesin bir şekilde tasdik etmektir ki, buna taklidi iman denir.

Üçüncüsü: Bazen de inandığının gereğini uygulamada gösteren kimsenin imanı için kullanılan “İman ve amel” bileşkesidir. Bu konuda ayet ve hadislerden güçlü deliller de söz konusu edilmiştir. (bk. el-İktisad fi’l-İtikad, 122)

Asr-ı saadetten beri bütün insanların / müminlerin delile dayanan bir istidlal metodu ile iman ettiklerini söylemek isabetsiz bir bühtandır.

Bu nedenle "Allah’ın varlığına ve birliğine, Hz. Muhammed’in (asm) onun elçisi olduğuna iman ettim." diyen herkesin imanı geçerlidir, bu şekilde vefat eden kişi -günahından dolayı cehenneme girse bile- eninde sonunda cennete gire ve ebedi orada kalır.

Ancak dalaletin fen ve felsefeden kaynaklandığı bu asırda, tahkiki imanın çok önemli olduğunda şüphe yoktur.

Bu konuda en kuvvetli dersleri dinlemek isteyen kimse için Risale-i Nur Külliyatını özellikle tavsiye ederiz.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet