Seyyiatın hasenata tebdili nasıldır?

Değerli kardeşimiz,

اِلاَّ مَنْ تَابَ وَاٰمَنَ وَعَمِلَ عَمَلاً صَالِحًا فَاُو۬لٰٓئِكَ يُبَدِّلُ اللّٰهُ سَيِّئَاتِهِمْ حَسَنَاتٍ  

"...Ancak tövbe eden ve salih amel işleyenler (azaptan kurtulurlar). Allah, onların seyyielerini hasenelere tebdil eder..." (Furkan, 25/70)

Ayetin evvelinde şirk, adam öldürmek, zina gibi haram fiillerden bahis vardır. Bunları yapanların kıyamet günü kat kat azaba maruz kalacakları, ebedi cezalandırılacakları nazara verilir. (Furkan, 25/68-69)

Bazıları, üstteki ayete dayanarak, günahtan tövbe eden ve salih amel işleyenlerin eski günahlarının sevaba dönüşeceğini zannederler. Hâlbuki bu mesnetsiz bir iddia olup, "Öyleyse, daha az günah işleyenler bu işte zararlı mı çıkmışlardır?" gibi bir soruyu akla getirir. Ayetin izahında müfessirler şu gibi manalara dikkat çekmişlerdir:

- Bu kimseler, kötü amellerini iyi amellere çevirirler. Mesela, putlara tapmak yerine artık Allah'a ibadet ederler. Müslümanlarla savaşmak yerine, Müslümanlar safında müşriklere karşı savaşırlar.

- Bunlar, günahlarını hatırladıkça pişman olur, istiğfar ederler. Bu itibarla, günah taate dönüşür. Kıyamet günü her ne kadar o günahı yazılmış olarak bulurlarsa da bu kendilerine bir zarar vermez. Zira tövbe ve istiğfarla artık o günah silinmiştir. Amel defterlerinde, o tövbe ve istiğfardan gelen haseneler vardır. (İbn Kesir, Tefsîru'l-Kur'ani'l-Azîm, VI, 137)

- Allah, onların geçmiş günahlarını siler, onun yerine ilerde yapacakları itaatlerin sevabını yazar. Veya günah melekesini ve nefiste buna sevkeden şeyleri taat melekesine tebdil eder. (Beydâvî, Envaru't-Tenzil ve Esraru't-Te'vil, II, 147; Ebu's-Suud, İrşadu Akli's-Selim, VI, 230; Alûsî, Ruhu’l-Me’ânî fî Tefsîri’l-Kur'ani’l-Azîm, XIX, 50)

Hasan-ı Basri, ayeti şöyle yorumlar:

"Bazıları bunun ahirette olacağını söyler. Hâlbuki öyle değildir. Tebdil, şu dünyadadır. Allah onların şirkini imana, şekkini ihlasa, fücurunu iffete çevirir." (Kurtubi, el-Cami' li Ahkami'l-Kur'an, XIII, 52-53)

Said Nursî ayetin yorumunda, tövbe edip durumunu düzelten bu insanlardaki nihayetsiz şer kabiliyetinin, nihayetsiz hayır kabiliyetine inkılap etmesine dikkat çeker. (Nursi, Sözler, s. 298)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet