Saray, halkın parasıyla yapılırsa ihanet mi olur?

- Hz. Muaviye, Hz. Ebu Zerri’l-Ğıfari’ye Şam’da görkemli bir Yeşil Saray inşa eder. Hz. Muaviye, Hz. Ebu Zerri’l-Ğıfari’ye sorar:
“Sarayımı nasıl buldun?”
Hz. Ebu Zerri’-l Ğıfari:
“Ey Muaviye! Eğer bu sarayı kendi paranla yaptırdıysan israftır. Eğer halkın parasıyla yaptırdıysan hıyanettir.”

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle ifade edelim ki, bir şeyin ihtiyaç olup olmadığına, alanının uzmanları, ilgili birimler ve yetkili kurumlar karar verir. İhtiyaç olduğuna karar verilirse, israf olmaz.

Nitekim Hz. Ömer Efendimiz (ra) gördüğü bazı durumlardan rahatsız olmuş ve uygun bulmamış, ancak Hz. Muaviye (ra)’nin yaptığı açıklamalardan ve sunduğu gerekçelerden sonra “Sana yap demiyorum, ama yapma da demiyorum.” diyerek karşılık vermiştir. (İbnu Abdilber, İstiab, 1/445; Zehebi, Alam, 3/133)

Bu bilgiden sonra soruda geçen rivayete gelince:

Hz. Muaviye’nin yaptırdığı saray için Hz. Ebu Zer’in, “Ey Muaviye, bu sarayı Allah’ın malı ile yaptırdıysan bu ihanettir, yok eğer bu sarayı kendi malınla yaptırdıysan o zaman israftır.” dediği rivayet edilir. (Belazuri, Ensabu’l-Eşraf, 5/542)

Ancak bu tepkiyi, Hz. Abdullah b. Ömer’in yaptığı ve “Ey Muaviye, eğer hazineden yaptırdıysan ihanet, kendi malından yaptırdıysan israf.” dediği de rivayet edilir. (Yakubi, Tarîh, 2/272)

Söz kime ait olursa olsun bu ifadede iki nokta vardır, ikisi de hakkın ta kendisidir.

Birincisi: İhtiyaç yokken yapılan bir hizmetin veya yerin maliyeti şayet kişinin kendi malından ise, bu takdirde bu bir israftır. Çünkü zaruri ihtiyacın dışında yapılan harcamalar israf ve haramdır.

İkincisi: İhtiyaç yokken, böyle bir hizmet veya yer halkın parasıyla yapıldıysa, bu takdirde devlet-millet malını kendi zevkine hizmet edecek bir yapı olduğundan ne devlete ne de millete bir hizmeti olmadığından devlet ve millet malına karşı bir hıyanet olur.

Bu kaide herkes için geçerlidir, hepimiz bundan ders almamız gerekir, özellikle devletin yetkili makamlarındaki kimseler için sorumluluğu büyük olan hatalardır.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet