Ebu Zer neden yalnız yaşamak zorunda kalmış?

- Şu hadis hakkında malumat verir misiniz?
"Allah selâmet versin! Ebû Zer yalnız yaşar, yalnız ölür ve yalnız başına diriltilir.”
- İnternette bu hadis karşıma çıkıyor amma kaynağı ve sıhhati hakkında bir şey bulamıyorum:
a) Bu hadis-i şerifin Arapçasını ve Türkçesini yazar mısınız?
b) Hadis sahih mi, Peygamberimiz neden böyle bir şey söylemiş?
c) Ebu Zer neden yalnız yaşamak zorunda kalmış, hikmeti nedir?

Değerli kardeşimiz,

Tebük seferine giderken bazı kimseler geriden geliyorlardı. Bunlardan biri uzaktan görülünce Hz. Peygamber (asm) Efendimiz “Ebu Zer o!..” demişti. Sonra ashaptan bazıları onun gerçekten Ebu Zer olduğunu anlayınca Resulullah (asm) Efendimize haber verdiler. Bunun üzerine “Allah Ebu Zer’e rahmet eylesin, o yolda tek başına yürür, tek başına ölür” diye buyurdu. Ve gerçekten (insanları dünyadan tamamen el çektirir, diye Hz. Osman zamanında) Rebeze denilen yere yerleştirilir. (bk. Hâkim, Müstedrek, 4373)

Hâkim bunun sahih olduğunu bildirmiştir. (bk. Müstedrek, a.y.)

Bu olayı benzer ifadelerle Vakidi de zikretmiş ve o sıralarda devesinin çok zayıf olduğunu gördüğü için birkaç gün besleyip Tebük seferine öyle çıktığını belirtmiştir. (bk. el-Meğazi, 3/1000)

a) Özet halde Türkçesini verdiğimiz bu hadisin Arapçası şöyledir:

فَطَلَعْت عَلَى رَسُولِ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ نِصْفَ النّهَارِ وَقَدْ بَلَغَ مِنّي الْعَطَشُ، فَنَظَرَ نَاظِرٌ مِنْ الطّرِيقِ فَقَالَ: يَا رَسُولَ اللهِ، إنّ هَذَا الرّجُلَ يَمْشِي عَلَى الطّرِيقِ وَحْدَهُ. فَجَعَلَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ يَقُولُ: كُنْ أَبَا ذَرّ! فَلَمّا تَأَمّلَنِي الْقَوْمُ قَالُوا: يَا رَسُولَ اللهِ، هَذَا أَبُو ذَرّ! فَقَامَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ حَتّى دَنَوْت مِنْهُ فَقَالَ: مَرْحَبًا بِأَبِي ذَرّ! يَمْشِي وَحْدَهُ، وَيَمُوتُ وَحْدَهُ، وَيُبْعَثُ وَحْدَهُ! فَقَالَ: مَا خَلّفَك يَا أَبَا ذَرّ؟ فَأَخْبَرَهُ خَبَرَ بَعِيرِهِ،

b) Hâkim bunun sahih olduğunu söylemiştir. Fakat Zehebi bunun “Mürsel” olduğunu bildirmiştir. Öyle de olsa sahih mürseldir.

c) Başta da kısaca işaret edildiği üzere Hz. Osman (ra) devrinde Medine’den uzak Rebeze adlı bir bölgeye gönderilmiştir.

Ebu Zer (ra), Hz. Osman (ra)’a ilk biat edenlerden biri olmakla beraber, onun yaşlılığı ve yumuşak tabiatı sebebiyle başarılı olamayacağından endişe ediyordu. Bu dönemde de fetih hareketlerinin içinde bulundu. Hz. Muaviye’nin idaresinde Ammuriye’ye kadar giden ordu ile Anadolu fetihlerine (23/643-44), yine onun Suriye valiliği esnasında yapılan Kıbrıs fethine katıldı.

Suriye’de bulunduğu sıralarda Hz. Muaviye’nin bazı harcamalarını ve Müslümanların ihtiyaç fazlası mallarını Allah yolunda sarfetmeyip biriktirmelerini (kenz) şiddetle eleştirdi. Hz. Ebu Zerr’in bu görüşleri bilhassa fakir halk ile yönetime muhalif kimseler arasında ilgi gördü ve hem yönetim hem de zenginler aleyhine bir hareketin başlamasına sebep oldu. Suriye Valisi Muaviye ile araları açılınca Muaviye halkın onunla konuşmasını yasakladı ve kendisini ileri gelen bazı sahabîlere şikayet etti.

Bu tedbirlerden bir sonuç alamayınca durumu Hz. Osman (ra)’a bildirdi. Hz. Osman Ebu Zerr’i Medine’ye çağırdı. (30/650-51) Görüşlerini açıklamaktan orada da vazgeçmemesi üzerine Rebeze’ye gidip orada yaşaması uygun görüldü.

Medine’ye 3 mil mesafede Mekke yolu üzerindeki bir su kenarında bulunan Rebeze’de Gıfar kabilesinin bazı mensupları zaman zaman çadır kurup otururlardı; kendisi de Hz. Peygamber (asm) zamanında zekât develerini burada otlatırdı. Hz. Osman (ra), tenha olması ve burada Ebu Zerr’in tanıdıklarının bulunması gibi sebeplerle bu yeri seçmişti.

İbn Sad ise Ebu Zerr’in Rebeze’ye kendi isteğiyle gittiğini kaydetmektedir. (bk. Ṭabakat, IV, 227).

Hz. Osman’ın Ebu Zerr’e Rebeze’ye giderken bir miktar deve ile iki hizmetçi verdiği, ayrıca günlük hesabıyla ata bağladığı nakledilir. (bk. İbnü’l-Esîr, el-Kâmil, III, 115)

Ebû Zer ailesiyle birlikte Rebeze’ye hareket ettiği sırada Hz. Ali ile oğulları Hasan ve Hüseyin, Ammar b. Yasir ve Akil b. Ebu Talib bir müddet birlikte yürüyerek onu uğurladılar.

Rebeze’de iki yıl kadar münzevi bir hayat süren Ebu Zer, Hz. Osman (ra)’ın isteği üzerine zaman zaman Medine’ye gidip geldi. Halifeye isyan edeceklerini söyleyerek kendisine liderlik teklif eden bazı yönetim aleyhtarlarına yüz vermediği gibi onlara halifeye bağlı kalmalarını ve onu küçük düşürecek hareketlerden uzak durmalarını tavsiye etti.

Ebu Zer el-Gıfari (ra), 32 yılının Zilhicce ayında (Temmuz 653) Rebeze’de vefat etti.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet