وَلاَتُلْقُوا بِاَيْد۪يكُمْ اِلَى التَّهْلُكَةِۚ "Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın'' ayetini nasıl anlamak gerekiyor?

Değerli kardeşimiz,

وَلاَتُلْقُوا بِاَيْد۪يكُمْ اِلَى التَّهْلُكَةِۚ "Kendi ellerinizle kendinizi tehlikeye atmayın!" (Bakara, 2/195)

Bu ayetle ilgili olarak, şu rivayet anlatılır: Muaviye zamanında, İslâm ordusu İstanbul önlerine gelir. Savaş esnasında, muhacirden bir zat, düşman saflarına dalar. Bazıları, bu hareketi üstteki ayete aykırı görür. Bunun üzerine, Ebu Eyyub el-Ensarî şöyle der:

"Biz bu ayeti daha iyi biliriz. Çünkü bu ayet, bizler hakkında indi. Rasulullah ile beraber yaşadık. Onunla beraber çok hallerle karşılaştık. O'na yardımcı olduk. Neticede İslâm galip geldi. Ensar olarak bir araya toplandık. ‘Allah bize, Rasulüne sahabî olmayı, O'na yardımcı olmayı nasip etti. Artık İslâm galip geldi, Müslümanlar çoğaldı. Biz O'nu, çoluk-çocuk ve mala tercih etmiştik. Artık savaş bittiğine göre, evlerimize, çocuklarımıza dönelim, onlarla yaşayalım.’ diye konuştuk. İşte bizler böyle bir halde iken, bu ayet nâzil oldu.” (İbn Kesîr, I, 331; Ebu Davud, Cihad, 22; Tirmizi, Tefsîr, 2/19)

Öyle anlaşılıyor ki, tehlike ileri atılmakta değil, geri kalmaktadır. Ayetin evvelinde, "Allah yolunda infak edin." denilmesi, Allah yolundaki cihadın ekonomik boyutuna işaret eder. Maddi imkânları yerinde olanlar, bu imkânları Allah'ın dinini yaymak uğrunda harcamazlarsa, kendilerini kendi elleriyle tehlikeye atmış olacaklardır.

Bu ayetin yorumunda ayrıca şunlar gibi manalara dikkat çekilmiştir:

- Tek başına yüz kişiye karşı çıkmaya çalışmak,
- Allah'ın rahmetinden ümit kesmek,
- Allah yolunda harcama yapmamak,
- Malının kötüsünden nafaka vermek,
- Bütün malını verip sonra insanlara el açmak… (Bedreddîn Zerkeşi, el-Burhân fî Ulûmi’l-Kur’an, Dâru’l-Marife, Beyrût 1972. II, 150)

Böyle farklı manalara dikkat çekilmesi, ayeti anlamada ve değerlendirmede göz ardı edilmemesi gereken bir zenginliktir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet