Narsist bir erkek kardeş hakkında ne yapmalıyım?

- Kimseye sevgisi yok, sadece kendisine var. Sevgi gösteriyorsa, bu yalnızca hedeflerini ilerletmek için veya birini yararlı bulduğu veya onu eleştirmediği içindir.
- Ona bağırırsak öfkesi artar. Onu görmezden gelirsek, bazen saldırılarını artırır. Annem onun evine gelmesine izin veriyor ve yanlış yaptığında gitmesini emrettikten sonra da annem polisi aramayı reddediyor.
- Anneme ve bana mümkün olan her şekilde hakaret ediyor. Güçlü insanlarla yüz yüze gelmekten çok korkar, bu yüzden onların arkasından dedikodu yapar ve saldırganlığını ortadan kaldırmak için zayıfları seçer. Benim gibi ya da annem gibi.
- Evin güvenlik kodunu biliyor ve annem orada iyi karşılanacağını söyleyerek kodu değiştirmeyi reddediyor.
- Ona (erkek kardeşe) nasıl yaklaşmalıyım?

Değerli kardeşimiz,

Narsist kişilik bozukluğuna sahip erkek kardeşinizden dolayı ciddi sıkıntılarınızın olduğunu anlıyoruz. Zor bir imtihanla karşı karşıyasınız. Rabbimiz her zaman yâr ve yardımcınız olsun, sabır ve dayanma gücünüzü artırsın.

Anlamaya Çalışın

Öncelikle onu anlamaya çalışın. Çünkü narsist olmak erkek kardeşinizin kişisel bir tercihi değildir.

Kardeşinizin size ve annenize karşı rahatsız edici olumsuz davranışları, tıpkı diğer fiziksel ve ruhsal hastalıklar gibi bir sağlık sorunudur. Bu rahatsızlığın temeli kardeşinizin çocukluğunda yatar.

Özellikle olumsuz anne-baba ilişkisi, hatalı çocuk eğitimi, çocuğa karşı koşullu sevgi veya sevgisizlik veya aşırı övgü gibi faktörler, ileride narsist kişilik bozukluğuna neden olmuştur.

Narsistler, çocukluklarından getirdikleri bu sağlıksız durumdan dolayı, çevrelerine karşı nasıl davrandıklarının anlayamazlar. Ayrıca rahatsız edici davranışlarının karşılarındaki kişiye neler hissettirebileceğinin de tam olarak farkında olmazlar.

Bunların yanında genellikle farkında bile olmadan pek çok manipülasyon taktiği kullanırlar. Büyük bir benlik duygusuna sahip oldukları için, kendilerini sizden ve diğer insanlardan daha üstün görürler. Kendilerinin diğer insanlardan daha üstün bir muamele görmeleri gerektiğine inanabilirler.

Daha da kötüsü bu hatalarını telafi etme, özür dilemek ve onarma yeteneğine de sahip değildirler. Bu empati ve içgörü eksikliğinden dolayı aile ilişkilerinden sürekli sorun yaşarlar, hem kendilerini hem de aile üyelerini zor durumda bırakabilirler.

Görüldüğü gibi tek suçlu kardeşiniz değil…

Ona Öfkelenmeyin, Şefkatle Yaklaşın

Erkek kardeşinize bu bakış açısıyla yaklaşırsanız gerçi o çok değişmeyecek, ama sizin üzerinizdeki olumsuz etkileri azalacaktır. Çünkü ona karşı hep öfke ile değil de biraz da acıyarak bakacaksınız. Bu da onun öfkesini biraz olsun azaltabilir.

Peki, kardeşinizle daha az sorun yaşamak için neler yapabilirsiniz?

Her ne kadar kardeşinizin terapiye gitmesi zor ise de çünkü narsistler, hiç kimsenin kendilerinden daha iyi olabileceğine inanmazlar, yine de en sağlıklı yol, alanında uzman bir psikoterapistten yardım almaktır.

Böyle bir imkânınız yoksa size şunları tavsiye ederiz:

- Kardeşinize asla bağırmayın, tartışmaya girmeyin. Eğer tartışmada siz haklı çıkarsanız muhtemelen size öfkelenecek, hatta kinlenecektir. Tartışmaya girmemek ve susmak daha doğru olur.

- Ancak içe kapanıp sessiz de kalmayın. Tartışma sırasında içe kapanma ve geri çekilme de öfkeyle tepki vermek gibi narsistin daha fazla savunmaya geçmesine ve eleştirinin dozunun artmasına neden olur.

- Kardeşinize karşı öfkenizi kontrol edin. Öfkeli davranışlarınız onu daha da saldırgan yapar

- Narsistlerin en çok rahatsız olduğu şey, suçlanmaktır. Suçlanınca kontrollerini kaybederler. Onun için suçlayıcı şekilde konuşmak yerine kendi duygularınızı dile getirin. Duygularınızı, yaşadığınız acıyı, açık ve dürüst şekilde anlattın.

Şunu diyebilirsiniz:

“Şu anda beni ve annemi küçümsediğini hissediyorum, kendimi çok kötü hissediyorum, sanırım senin gözünde bizim hiçbir değerimiz yok.” gibi bir cümleyle duygularınızı ifade edebilirsiniz.

Mesela, “Bize karşı böyle kaba davrandığında kendimizi kötü hissediyor ve çok üzülüyoruz. Sen böyle davrandığında ben kendimi çok değersiz hissediyorum.”

- Narsistler her ne kadar çok yüksek bir egoya sahip olsalar da içlerinde yaşadıkları en büyük korku, değersizlik duygusudur. Bundan dolayı, kendilerini değersiz hissettirecek söz ve davranışlara karşı aşırı tepki veririler. Ona zaman zaman “Sen bizim için değerlisin, seni üzmek istemiyoruz.”, gibi onun ne kadar değerli olduğunu vurgulayan bir cümle kurabilirsiniz.

- Kardeşinizin size karşı olumlu davranışlarını takdir edin, ödüllendirin. Amaçlarına ulaşmak için tutmayacağı sözler verirler. Bu nedenle verdiği sözlere itimat etmeyin. Onun için sadece davranışlarını takdir edin.

- Tüm bunlara rağmen, kardeşinizden hızlı bir değişim beklemeyin; yoksa hayal kırıklığı yaşarsınız. Onu değiştirmeniz kolay değil, hatta o istese de değişmesi oldukça zordur.

- Üzerinize düşenleri yapın, şefkatle muamele edin ve dua edin.  

Rabbim yâr ve yardımcınız olsun.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet