Evde zulüm ortamı varsa ne yapmalı?

- Annem kardeşime çok kötü davranıyor, ne yapabilirim yardım eder misiniz?

Değerli kardeşimiz,

Sorunuz içinde vermiş olduğunuz bilgiler, size sağlıklı bir cevap verebilmek için yeterli değil. Çünkü sizin ve kardeşinizin yaşını ve uğradığı “zulmün” ne olduğunu bilmiyoruz. “Zulüm” ile neyi kastettiğiniz de tam açık değil. Bunun yanında annenizin sağlık durumu, evlilik ilişkisi, kardeşinizle ilgili algısı vb belli değil. Siz faydalı bir cevap verebilmemiz için bu ve benzeri bilgilere ihtiyaç var.

Ancak genel anlamda size şunları tavsiye edebiliriz:

Birinci olarak, anneniz ile sakin bir zamanda, yine sakin bir ses tonuyla nasihat etmeden, sohbet havasında konuşun.

Annenizin muhtemelen uyguladığı şiddetin sonuçları hakkında tam bir fikri yok veya içinde bulunduğu yoğun psikolojik rahatsızlıktan dolayı algılayamıyor, fark etmiyor. Onun için de annenizde, kardeşinizin bu şiddetten ne kadar etkilendiği ve bunun ömür boyu sürecek bir travma oluşturacağı konusunda farkındalık kazandırmanız gerekir.

Şöyle diyebilirsiniz:

“Anneciğim, seni anlıyorum. Muhtemelen kardeşim söz ve davranışlarıyla seni öfkelendiriyor, sen de kendine hakim olamıyorsun. Ama bu onu çok yaralıyor, tıpkı geçmişte anne-babanın sana uyguladığı şiddetin seni yaraladığı gibi. Eğer böyle devam edersen, kardeşim hem çok mutsuz ve başarısız olacak, hem de evlendiğinde tıpkı senin gibi o da çocuklarına şiddet uygulayacaktır. Onu dünyaya getirmeye vesile olan sen olduğuna göre, ona karşı sorumluluğun da var. Bu sorumluluğunun gereği olarak ona karşı daha şefkatli olabilirsin.”

Veya annenizin babanızla arasında sorunlar varsa, yine bu konuda annenize “Uzmanlara göre, eşinden şiddet gören, ilgi ve sevgi görmeyen kadınlar, bazen bu şiddeti ve ilgisizliği çocuklarına yöneltebilirler. Senin de böyle olmuş olabilir.” diyebilirsiniz.

Böylece anneniz de neden şiddet uyguladığını anlar ve vazgeçer.

Ayrıca, neden size veya diğer kişilere değil de sadece kardeşinize şiddet uyguladığı konusunda annenizde farkındalık oluşturabilirsiniz.

Muhtemelen annenizin anne-babası da çocuklarından sadece birisine, yani annenize şiddet uygulamışlardır. Anneniz de otomatik olarak çocuklarından birisini kurban seçmiş ve o travmayı devam ettiriyordur. Bunu annenize sorarak teyit ettirebilirseniz, o uyguladığı şiddetle ilgili farkındalık kazanacaktır.

Veya kardeşinize olumsuz tutum içinde olmasının başka bilinçaltı nedenlerini birlikte sorgulayabilirsiniz. Mesela, kardeşiniz istenmeyen bir hamilelik sonucu mu dünyaya geldi ya da anneniz onun doğumunda çok mu sorunlar yaşadı veya anneniz kardeşiniz yüzünden kariyerini, işini, sağlığını, huzurunu mu kaybetti?..

Tüm bu etkenler, annenizi bilinçli değil, ama bilinçsiz olarak kardeşinize karşı olumsuz etkiliyor olabilir.

Anneniz bunların farkına varırsa, daha az veya hiç şiddet uygulamayabilir inşallah.

Diğer taraftan sizin kardeşinizle daha yakından ilgilenmeniz, sevgi ve şefkatinizi her daim göstermeniz, onun ruhi yaralarını kısmen iyileştirecektir.

Bunun dışında, annenizin çocukluktan getirdiği veya şu andaki durumundan kaynaklanan psikolojik sorunları varsa, kardeşinizi bu konuda bilgilendirmeniz de onun bu şiddetten daha az etkilenmesine katkı sunacaktır. Şöyle ki; 

“Kardeşim, annemizin yaptığı doğru değil, sen bu şiddeti hak etmiyorsun, ama annemizin asıl tepkisi sana değil, geçmişte ve günümüzde yaşadığı sorunlaradır. Ona hak verme, ama onu anlamaya çalış. Onu sinirlendirecek davranış ve sözlerden en az bir süre sakınmaya gayret et. Çünkü muhtemelen senin bazı davranış ve sözlerin, annemizin içindeki yaralarını uyandırıyor. Belki de travmasını tetikliyor..."

Annenizle sizin veya kardeşinizin sağlıklı iletişim kurması en önemli çaredir.

Muhtemelen evinizde aile içi iletişim çok zayıftır. Aile bireyleri birbirleri ile doğru iletişim kuramadıkları için, tepkilerini sert söz ve davranışlarıyla dile getiriyorlar. Oysaki rahat rahat konuşabilseler, çözülmeyecek sorun yoktur.

Bu çerçevede, annenizle kardeşinizi aynı ortamda konuşturun. Annenize, “Kardeşimin seni öfkelendirmemesi için taleplerin nedir?” diye sorulabilir. Yani “Nasıl davransa sen ona şiddet uygulamazsın?” gibi sorular sorabilirsiniz.

Aynı şekilde kardeşine, davranışlarını tekrar gözden geçirmesini tavsiye edebilirsiniz.

Kardeşinize yönelik annenizin şiddeti devam ederse, mutlaka bir ruh sağlığı uzmanına veya psikoloğa gitmesinde fayda var. Bu arada kardeşinizin de okulda veya Sosyal Hizmetler Müdürlüğünde bir pedagogla görüşmesinde fayda var.

Bütün bunların yanında hem anneniz hem de kendiniz için dua etmenizi, annenize zarar verecek şeylerden uzak durmanızı, annenizden gelecek zararlardan da ona zarar vermeden korunmanızı, eğer bundan diğer aile büyüklerinin bilgisi yoksa, onlara da bilgi vermenizi önemle tavsiye ederiz...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet