Namaz kılarken kaygı belirtilerim var, ne yapabilirim?

- Uzun yıllardır, düzenli olarak namaz kılarken, nefes darlığı ve göğüs bölgesinde halsiz bırakan bir baskı gibi aşırı fiziksel kaygı belirtileri yaşadım.
- Günlük yaşamda bu semptomlarla yaşamak imkânsız göründüğü için çoğu zaman beni namaz kılmaktan alıkoydu. Gerçekten ne yapacağımı bilmiyorum.
- Namaz ve Kur'an okumak dışında herhangi bir öneri var mı?
- Ancak kişisel geçmiş ya da psişik travma nedeniyle bu semptomlar tetiklenirse ne yapabilirim?

Değerli kardeşimiz,

Anlattıklarınızdan ciddi bir kaygı probleminizin olduğu anlaşılmaktadır. Bu seviyede bir kaygı sorunu için size tavsiyemiz, öncelikle zaman kaybetmeden uzman ve dini bütün bir psikoterapiste görünmenizdir. Çünkü sorunun çözümü için, özellikle namaz kılarken “aşırı bir kaygı” yaşamanızın altında yatan psikolojik dinamiğin anlaşılması gerekir. Bu anlaşılır, bir farkındalık oluşursa sıkıntının kaynağı bilinçdışından bilince gelebilir. O zaman sizde kaygı ve stres doğuran otomatik olumsuz düşüncelerin de önüne geçilebilir.

Aşırı kaygı, nedenini tam bilemediğimiz gerçek dışı, abartılı veya olumsuz düşüncelerden kaynaklanır. Nedeni bilinmeyen kaygıların kökeni ise ya geçmişte yaşanılan bir travmada ya da şiddet, aşağılanma, değersizleştirme, kişiliğe saldırı, şahsiyeti yaralama vb gibi bir olayda yatar. Ya da yaptığınız şey ile düşünceniz, değerleriniz, inancınız çatıştığında yaşanır. Sizin durumunuzda ise ya doğrudan namaz ile ilgili bir sıkıntı yaşamışsınız ya da namaz öncesi veya namazın çağrıştırdığı bir konuda bir sıkıntı yaşamışsınız. Ya da şeytan namazla ilgili size gerçek dışı vesvese vermektedir.

Bunun anlaşılması, düğümü çözebilir.

Alanında uzman ve dini bütün bir psikoterapiste gitme imkânınız yoksa, bu kaygının asıl nedeninin ne olduğunu siz kendi kendinize fark ettiğiniz zaman kısmı bir rahatlama yaşayacaksınız inşallah. 

1) Bunun için size şunları düzenli olarak yazmanızı tavsiye ederiz.

a) Tespit etmeniz gereken birinci şey: Bu kaygıların hayatınızda ilk namaz kıldığınız günden itibaren değil de hayat seyriniz içinde belli bir noktadan sonra başladığını düşünüyoruz. Kaygılarınız bu düzeyde ilk ne zaman başladı ve o tarihte hayatınızda ve düşünce dünyanızda neler değişti? Bunu tespit edebilirseniz, rahatlayacaksınız. Çünkü o zaman sıkıntının asıl kaynağının ne olduğunu fark edeceksiniz.

b) Tespit etmeniz gereken ikinci şey: Bu sıkıntıyı, normal hayatınızda her namaz kıldığınızda mı yaşıyorsunuz, yoksa zaman zaman mı? Eğer zaman zaman hissediyorsanız, o zamanlarda neler yaşadığınızı, aklınızdan nelerin geçtiğini bir kağıda yazın.

c) Tespit etmeniz gereken üçüncü şey: Hissettiğiniz aşırı kaygı durumunun şiddeti ne zaman artıyor ve ne zaman azalıyor. Artarken veya azalırken aklınızdan hangi otomatik düşünceler geçiyor?

d) Tespit etmeniz gereken dördüncü şey: Bu kaygıyı sadece namaz kılarken mi yaşıyorsunuz yoksa başka zamanda, mesela diğer ibadetlerde de yaşıyor musunuz? Eğer sadece namaz kılarken yaşıyorsanız, o zaman namaz öncesinde aklınızdan geçen inançla ilgili veya namazın size çağrıştırdıkları ile ilgili otomatik düşünceleri yazın.

Bu dört maddeyi bir ay kadar düzenli yazmanız durumunda bir kalp grafiği gibi sizi kaygıya sevk eden olumsuz otomatik düşüncelerin skalasını rahatlıkla çıkarabileceksiniz. Ondan sonra, bu olumsuz düşüncelerin ne kadar gerçek dışı olduğuna yönelik araştırma yapın, düşünün.

2) Olumsuz duygularımızı kendi kendimize bütün bütün ortadan kaldıramasak da şiddetini ve sıklığını azaltmak elimizde. Şiddetli kaygı duygusunun verdiği rahatsızlığı azaltmak için de bazı önlemler alabilirsiniz.

a) Bu kaygıların hiçbirinin imanınıza, namazınıza ve diğer ibadetlerinize zarar vermediğini bilmeniz gerekir. Bunlar aynaya yansıyan necaset gibidir, böyle bir durumda ayna necis olmadığı gibi, sizin iç dünyanıza yansıyan kaygılar da namaza asla zarar vermez.

b) Namaz öncesinde derin nefes çalışması yapabilirsiniz. Kaygılandığınızda yapacağınız bu nefes çalışması bedeninizde bir rahatlama sağlayacaktır. Ancak bu nefes, diyafram nefesi olmalı ve derinden alınmalıdır. Gözleriniz kapatın, size huzur veren bir yeri, bir olayı düşünün, güzel bir manzarayı zihninizde iyice canlandırın. Her nefes alışınızda içinizden yavaşça sekize kadar sayın; verirken de aynı şekilde.

c) Namazla ilgi düşüncelerinizi yeniden gözden geçirin. Sizde kaygı uyandıran namaz değildir, namazla ilgili otomatik düşünceleriniz veya şeytanın vermiş olduğu vesveselerdir. Bu çerçevede size tavsiyemiz Risale-i Nur Külliyatı'ndan “Yirmi Birinci Söz” namaz ve vesvese konularını sık sık okumanızdır.

d) Sık sık büyük camilere gidin, orada insanların nasıl huzur içinde namaz kıldıklarını izleyin. Onların huzurlu hâllerini zihninize kazıyın. Ve daha sonra zihninizde canlandırın. Bunu ne kadar sıklıkla yaparsanız o kadar rahatlayacaksınız.

Rabbimiz yar ve yardımcınız olsun.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet