Müçtehit imamların, sahih bir hadis varsa benim mezhebim odur, anlamına gelen sözlerini nasıl anlamak gerekir?

Değerli kardeşimiz,

Başta İmam Azam ve İmam Şafii olarak bütün mezhep imamlarından şu anlama gelen rivayetler vardır:

“Sahih bir hadis ortada var ise benim mezhebim odur.” (bk. Reddu’l-Muhtar, 1/72, 475). 

Bu konuda aynı manaya gelen değişik ifadeler kullanılmıştır. İmam Şafii’nin ilgili sözleri için bk. el-Mecmu’, 1/63, 68; 92.

Şunu unutmamak gerekir ki, mezhep âlimleri, özellikle imamları, Kur’an’ın ifadelerini yorumlama kabiliyetine sahip oldukları gibi, hadisleri de bilen insanlardır. Bazen görmedikleri sahih hadisler olabilir. Fakat bizim gördüğümüz hadisin rivayet zincirinde bir zafiyet veya metnin başka yorumlara da açık olduğunu düşünerek ondan farklı bir yol takip edebilirler.

Bununla beraber, eğer başka bir mezhebin kabul ettiği bir meselenin sahih hadislere daha uygun olduğuna dair ilmî kanaatimiz oluşursa, o meselede o mezhebin alimlerini takip etmekte bir beis yoktur. Bu, aynı zamanda o mezhep imamının sözlerine göre hareket etmek manasına da gelir. Takdir edersiniz ki, böyle bir tercih de ciddî bir ilmi birikime ihtiyaç duymaktadır.

Bu sebeple büyük âlimleri ilgilendiren bu işler bizi aşar. Bize düşen kendi mezhep alimlerimizin izini sürmektir. Onun için, “Avamın mezhebi yoktur, onların mezhebi, ehliyetli âlimlerin fetvalarıdır.” demişler.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet