Kul, iyice düşünüp taşınmadan bir söz söyleyiverir... hadisi ne demektir?

- Bu hadisi açıklar mısınız?
“Kul, iyice düşünüp taşınmadan bir söz söyleyiverir de bu yüzden cehennemin doğu ile batı arasından daha uzak bir yerine düşer gider.” (Buhârî, Rikâk, 23)

Değerli kardeşimiz,

Hadis için bk. Buhârî, Rikak  23; Müslim, Zühd 49, 50.

Bu hadis-i şerifte özellikle dilin muhafazasına dikkat çekilmiştir.

Düşünmeden, doğru olup olmadığını tartmadan, yeri olup olmadığına bakmadan, bir Müslümana zararı olup olmadığını hesaba katmadan, heva ve hevesine uyarak söylediği veballi ve zararlı söz söylememenin gereğine işaret edilmiştir. (krş. Nevevi, Şerhu Müslim, 18/117; İbn Hacer, Fethu’l-Bari,11/311)

Vereceğimiz bilgilerin, bu hadisin anlaşılmasına katkı sağlayacağını düşünüyoruz:

“Allah’a ve ahiret gününe iman eden güzel söz söylesin veya sussun.” (Buhârî, Edeb, 31, 85)

İnsan konuşmak istediği zaman önce kendi içinde düşünsün; söyleyeceği şeylerin yapıcı, tamir edici, faydalı mı; yoksa yıpratıcı, tahribatçı, faydasız mı olduğunu düşünmeli, ondan sonra konuşup konuşmamaya karar vermelidir. (krş. Nevevi, a.y)

“Her sözün doğru olmalı; fakat her doğruyu söylemek, doğru değil.” (bk. Mektubat, s. 473)

“Evet, her söylediğin doğru olmalı, fakat her doğruyu söylemek doğru değil. Bazen zarar verse sükût etmek... yoksa yalana hiç fetva yok. Her söylediğin hak olmalı, fakat her hakkı söylemeğe senin hakkın yok. Çünkü hâlis olmazsa sû'-i tesir eder; hak, haksızlıkta sarf olur.” (bk. Hutbe-i Şamiye, s. 51)

Hadiste, haram mı helâl mi, güzel mi kötü mü, hayır mı şer mi henüz tam olarak kestiremediği bir sözü söylemek suretiyle bazen kulların, cehennemin doğu-batı arasından daha uzak  bir yerine fırlatılıp atılacakları bildirilmektedir. Bu, üzerinde durulması gerekli çok ciddî bir tehdittir. Buna göre:

- Müslüman, her ağzına gelen sözü söylememelidir.

- Önemsemeden, ciddiye almadan söylenen sözler insanın başına çok ciddi  işler açar.

- Dilini tuttuğu, sözünü yuttuğu için zarar gören insan çok azdır. Fakat diline hakim olamamak yüzünden, kayba uğrayanların sayısını tespit etmeye imkan yoktur.

- Söylenecek sözün Allah'ın rızasını mı yoksa gazabını gerektireceğine çok dikkat etmek gerekir.

- İnsan, ahiretteki hayatını dünyada hazırlar. Bu hazırlıkta dilin etkisi çok büyüktür.

- Sonucu büyük olduğu sürece, küçük veya basit söz yoktur.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Konuşma nasıl olmalıdır, konuşma adabı nedir?
- Konuşmak zarar verse bile, konuşmamaktan daha iyi değil mi ...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet