Kudüs civarında yaşayın, sözü sahih mi?

- Zi’l-Esâbi’ (Sevbân b. Yemred) radıyallahu anh dedi ki:
 “Ya Resulallah! Şayet biz, Sen’den sonraya kalıp sıkıntıya düşecek olursak bizim nereye gitmemizi emredersin?” dedim. O sallallahu aleyhi ve sellem: “Sana Beyt-i Makdis’e gitmeni tavsiye ederim. Umulur ki Allah, sana oradaki mescide gidip gelecek nesiller verir.” (Ahmed bin Hanbel, Müsned, 27/190, no: 16632)
- Bu hadis sahih mi?
- Eğer sahih ise “Ashab-ı Kiram'ın Peygamber Efendimiz'e Sallallahu Aleyhi ve Sellem "Senden sonra nerede yaşayalım?" diye sorduğunda, "Kudüs civarında yaşayın" şeklinde anlamak doğru mu?

Değerli kardeşimiz,

Rivayete göre, Hz. Peygamber (asm) Efendimize “Ey Allah’ın Resulü. Şayet biz senden sonraya kalıp sıkıntıya düşecek olursak bizim nereye gitmemizi istersin?” diye soran sahabiye, Efendimiz şöyle cevap verir:

“Sana Beyt-i Makdis’e gitmeni tavsiye ederim. Umulur ki Allah sana oradaki mescide gidip gelecek nesiller verir.” (1)

- Müsned’in muhakkiki Şuayb el-Arnavud’un tespitine göre bu hadis rivayeti zayıftır.(2)

- Keza Buhari de bu hadis rivayetinin senedi için “düzgün değil, değersiz” demiştir.(3)

- Hafız Heysemi de seneddeki bir ravi için “zayıf” demiştir.(4)

Bu hadiste, “Allah, sana oradaki mescide gidip gelecek nesiller verir.” ifadesiyle, Mescid-i Aksa’da namaz kılmaya dikkat çekilmiştir. Bu nedenle oraya yakın olmaya teşvik edildiği de anlaşılmaktadır.

- Bu mescit, Kuran’da el-Mescidü’l-Aksa’nın mübarek kılınan çevresi şeklinde bahsedilmiştir.(5)

Ayrıca Mescid-i Aksa’nın bulunduğu bölge “mukaddes toprak”(6), “iyi, güzel bir yer”(7) olarak nitelendirilmiştir.

Hadislerde ise, Mescid-i Aksa’nın, Mescid-i Haram ve Mescid-i Resûlullah ile beraber ziyaret amacıyla seyahat edilebilecek üç mescitten biri ve yeryüzünde Mescid-i Harâm’dan sonra inşa edilen ikinci mescid olduğu belirtilmiştir.(8)

Ayrıca bazı rivayetlerde Hz. Peygamber’in (asm) Beytülmakdis’te namaz kılmayı tavsiye ettiği de aktarılmaktadır.(9)

Hicretten önce iki veya üç yıl süreyle Hz. Peygamber’in (asm) Kâbe’yi de önüne almak suretiyle Kudüs’e yönelerek namaz kıldığı(10) ve -farklı rivayetler bulunmakla birlikte- Medine döneminde on altı veya on yedi ay bu uygulamanın devam ettiği, daha sonra kıblenin Kâbe’ye çevrildiği kabul edilmektedir.(11)

Resul-i Ekrem’in (asm) sağlığında belli bir dönem için Kudüs’ün kıble olarak tercih edilmesi, Müslümanların bu şehri dinî bir merkez olarak görmelerinin sebeplerinden birini teşkil etmiştir.

Ayrıca Hz. Peygamber (asm) Efendimizin, Mescid-i Hamam’dan çevresi mübarek kılınan Mescid-i Aksa’ya gece götürülmesi şeklinde gerçekleştirilen ve ardından miraç mucizelerinde Mescid-i Aksa’ya gitmiş olması Müslümanlar için bu şehrin önemini arttırmıştır.

Kaynaklar:

1) bk. İbn Hanbel, 16632; Taberani, el-Kebir,4238; İbnul-Esir, Üsdü’l-ğabe, 1536.
2) bk. İbn Hanbel, a.y. ilgili Talik.
3) Buhari, et-Tarihu’l-Kebir, 907.
4) bk. Mecmau’z-zevaid, 5875.
5) İsrâ 17/1.
6) Mâide 5/21.
7) Yûnus 10/93.
8) Buhârî, Fazlü’s-salât fî mescidi Mekke ve’l-Medîne, 6, Ḥac, 26, Enbiyâ, 8, 40; Müslim, Hac, 288, Mesâcid, 2; Nesâî, Mesâcid, 3.
9) Ebû Dâvûd, Salat, 14.
10) İbn Sa‘d, Tabakat, 1/243; Kurtubi, II, 150; Fahreddin er-Râzî, IV, 110.
11) Buhârî, Salat, 31, Tefsîr, 18; Müslim, Mesâcid, 11-12.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet