Kadın zulme katlanmak zorunda mı?

- Kadının boşama hakkı olmadığı ve bu yüzden de kocası zulmetse bile buna katlanmak zorunda olduğu, İslam’ın bu konuda kadına bir hak verdiği şeklinde iddialar var. Bu iddialar doğru mu?

Değerli kardeşimiz,

İslam hukukunda boşama (tatlik, talak) hakkı kocaya aittir. Bu hükmü ya anlamayan veya kötüye kullanmak isteyenler “kadın hakkına aykırı” olarak değerlendirmişler, “İslâm hukukuna göre kadın evlilik hayatında zarara uğrasa, zulüm görse, mutlu olmasa dahi kocası boşamadıkça bunlara katlanmak mecburiyetindedir.” demişlerdir. Ayetin açık ifadesi ile bunun ışığında yapılmış içtihatlar bu anlayışa kesin olarak yol vermemektedir.

Evlilik hayatı içinde zarar ve zulüm gören, mutlu olmayan kadın, kocası boşamak istemediği halde hakime veya hakemlere başvurarak evlilik hayatını sona erdirebilir.

Ayrıca yine kadının irade ve teşebbüsü ile devreye girecek olan bedel vererek boşanma (muhâlea) yolu da açıktır.

İslami çözümü resmî kurumlar aracılığı ile işletmeyen sistemlerde aile meclisi veya cemaatin devreye girmesi, tayin edecekleri hakemler aracılığı ile anlaşmazlıkların çözüme bağlanması mümkündür; çünkü ayet belli şahıslar veya resmî kurumlar değil, ümmeti, cemaati muhatap kabul etmektedir.

İslam hukukunda kocanın doğrudan (araya mahkemeyi sokmadan, mali külfeti yüklenerek) boşama (talak) hakkı bulunduğunu bilenlerin çoğu, evlilikten memnun olmayan, haksızlığa uğrayan kadınların -kocaları istemese bile- boşanma haklarının bulunduğunu bilmemekte ve bu yüzden ileri geri sözler etmektedirler.

Hâlbuki bugün dünyanın birçok ülkesinde uygulanan, sebeplerini ileri sürerek mahkeme yoluyla boşanmayı talep hakkı İslam hukukunda kadına da tanınmıştır. Bu hak, mahkemeye değil de hakemlere başvurularak da kullanılabilir.

Ayrıca kadın, evlenme akdi yapılırken veya daha sonra kocasından boşama hakkı da alabilmekte (talakın tefvîzi) ve gerektiğinde bu hakkı kullanarak doğrudan (kendi iradesiyle) boşanabilmektedir. Koca bu yetkiyi verince de kendi boşama hakkı eksilmez.

Kadının talebi üzerine ve hukukî sebeplerin bulunması hâlinde hâkimin evliliğe son vermesi Hanefîlerce çok dar sınırlar içinde söz konusu olduğu için Hukuk-ı Aile Kararnamesi’ne kadar Osmanlı ülkesinde revaç bulmamıştır. Mezkûr kanunun kabulü üzerine hakimin salahiyeti genişlemiş, diğer İslam ülkeleri de iktibas ve genişletme yoluyla aynı müesseseyi geliştirmişlerdir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet