Kocası hapiste olan kadın, boşanabilir mi?

- Kocası uzun süre hapis cezası alan veya başka bir sebeple yanında olmayan kadının boşanma hakkı olur mu?
- Tövbe haşa evlilik hapishane gibi, mutsuz olsa da kadınlar kurtulamaz benzerinden aklıma düşünceler geliyor. Allah'ı gücendirmek istemiyorum, çekinerek soruyorum ama evlilikte kadına davranış şekli ve boşanma sebepleri kadınların psikolojisini önemsemez mi diye korkuyorum. Allah kadınlara zulmetmez bunu biliyorum ama yine de aklıma takılıyor.
- Bu sorularım günah mıdır, böyle şeyler düşünmem Allah'ı kızdırır mı?

Değerli kardeşimiz,

Bu sorular sizin hakkınızdır, bu tür soruları sormak günah olmadığı gibi, öğrenme niyetinize göre sevabı da olur.

Sorunuza gelince:

İslam dini, aile kurumuna ve onun korunmasına büyük önem verir. Ancak eşler arası geçimsizlik, ileri dereceye ulaşır ve evlilik çekilmez hâle gelirse, boşanma bir çıkar yol olmakla birlikte en son başvurulması gereken bir çaredir. Kuran-ı Kerîm’de de boşanmadan önce evliliğin devam ettirilmesi için fedakârlıkta bulunulması, hoşnutsuzluk veya soğukluk hâlinde bile tarafların meselelerini konuşarak halletmeleri öğütlenmiş; aralarındaki anlaşmazlık daha ileri safhaya gittiğinde, kadının ve erkeğin ailelerinden seçilen hakemler vasıtasıyla eşler arasındaki anlaşmazlığın giderilmesi yolu tavsiye edilmiştir. (bk. Nisâ, 4/34-35)

Bununla birlikte bütün anlaşma yolları kapanmış ve evlilik hayatının sürdürülmesi imkânsız hâle gelmişse, boşanma en makul yol olarak meşru görülmüştür.

Evli bir kadın, eşinin evlilikten doğan görev ve yükümlülükleri yerine getirmemesi veya kendisine karşı kötü muamelede bulunması hâlinde, mahkemeye başvurarak evliliğin sona erdirilmesini isteyebilir. Mahkeme, tarafları dinledikten sonra eşlerin ayrılmaları yönünde karar verecek olursa, mahkemenin bu kararıyla dinî hükümlere göre, bir bain talak meydana gelmiş olur.

Boşanan kadın, iddeti bittikten sonra istediği kişiyle evlenebilir.

Hanefî mezhebinin hakim bulunduğu Osmanlı ülkesinde A. K. (Aile Kanunnamesi), bu konuda İmam Malik’in ictihadını tercih etmiş ve kanunlaştırmıştır. Kanunun 130. maddesi özetle şöyle demektedir:

“Eşler arasında geçimsizlik çıkar da birisi hakime başvurursa, tarafların ailelerinden birer hakem tayin eder. Ailelerde uygun şahıs bulunmazsa dışardan uygun şahısları hakem kılar. Böylece kurulan aile meclisi tarafları dinler, durumu inceler ve aralarını bulmaya çalışır. Durumu düzeltmek mümkün olmazsa bakar: Kusur kocada ise onları ayırır ve evlilik hayatına son verirler, kusur kadında ise mehrin bir kısmı yahut tamamı karşılığında evlilik hayatına sor verirler (muhâlâ’a yaparlar). Hakemler karara varamazlarsa, hakim ya başka bir hakem heyeti kurar yahut da ailelere yabancı olan bir üçüncü şahsı heyete dahil eyler. Hakemlerin kararı kesindir.” Hakemlerin ayırması bain boşama hükmündedir (md. 131).

Bugün İslam Hukukunu uygulamayan ülkemizde bu kural nasıl işletilecek?

1. Kadın, şeriatın boşanma sebebi gördüğü bir durum sebebiyle devletin hakimine başvurur ve hakim de aynı sebeple boşamaya karar verirse kadın boşanmış olur.

2. Sebep mevcut olduğu halde hakim boşamayı reddederse, kadın hakemlere başvurur. Hakemler öncelikle iki tarafın ailelerinden olur. Bu mümkün olmuyorsa ilmi ve ahlakı uygun olan iki kişi bulunur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet