İçki az içildiğinde insanı sarhoş etmiyorsa içilmesi caiz midir? Alkolun bir damlası bile haram mıdır; bununla ilgili hadis, ayeti kerime veya İslam alimlerin yorumları nelerdir?..

İçkinin alkonun haram olduğunu biliyoruz, bunları ayet ve hadisi şeriflerle anlayabiliyoruz. Peki içilen alkol eğer insanı sarhoş etmiyor, kendinden geçirmiyorsa haram mıdır? Yani alkolden bir damla bile almak haram mıdır? Alkolun bir damlası bile haram mıdır; bununla ilgili hadis, ayeti kerime veya İslam alimlerin yorumları nelerdir?..

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Biranın haram olduğuna dair Diyanet İşleri Başkanlığının beyanatı bulunmaktadır.

Önce bu meseleye ışık tutması için iki hadis-i şerif meâlini okuyalım. Peygamberimiz (a.s.m.) şöyle buyururlar:

“Sarhoşluk veren her şey haramdır. Çoğu sarhoşluk veren şeyin azı da haramdır.” (İbni Mâce, Eşribe: 10.)

“Sarhoşluk veren her şeyden sakınınız.” (İbni Mâce, Eşribe, 14.)

Buna göre, birada % 2-8 (Yüzde iki-sekiz) oranında sarhoşluk veren alkol bulunmaktadır. Bundan dolayı içinde az miktarda da olsa alkol olduğundan içilmesi caiz değildir; bir damlası dahi haramdır.

Hanefî mezhebine göre içkilerin hükmü üç kısımda özetlenebilir:

1. Hamr (şarap): Bu kelime anılınca sarhoşluk veren üzüm şırası anlaşılır. Lisan âlimlerinin ittifakıyle hamr, yani şarap ismi yalnız bu içkiye verilir.

Diğer içkilerin isimleri başka olduğu gibi hükümleri de şaraptan başkadır. Meselâ, şarabın haramlığı kat'i delille, diğerlerininki ise zannî delille sabittir. Hanefi ulemasına göre şarabın on hükmü vardır:

     a) Şarabın haramlığı kat'i delille sabittir.

     b) Şarab ismi verebilmek için, kabaran şıranın köpüğünü atmış olması İmam A'zam'a göre şart, imameyne göre ise şart değildir.

     c) Şarabın kendisi haramdır. O sarhoşluk vermekle illetlendirilemez. Gerçi bazı kimseler, "Şarabın kendisi değil sarhoş eden miktarı haramdır." demişlerse de bu söz doğrudan doğruya âyeti inkâr manasına geldiğinden, Hanefî imamları buna kail olanların küfrüne hükmetmişlerdir. Çünkü Allah Teâlâ Hazretleri şarap için "rics" demiştir.

     d) Şarap, bevl gibi necaset-i galîzadır. Zira hükmü kat'i delillerle sabit olmuştur.

     e) Şarabın helâl olduğuna itikad eden, kat'i delili inkâr ettiği için dinden çıkar.

     f) Müslüman için şarabın hiçbir malî kıymeti yoktur.

     g) Şaraptan faydalanmak hiçbir suretle helâl değildir,

     h) Şarabın bir damlasını içene bile hadd vurulur.

     i) Şarabı kaynatmak dahi tesir etmez, o yine haramdır,

     j) Hanefîlere göre şaraptan sirke yapılabilir.

Diğer sarhoşluk veren içkilere gelince, onlar da haramdır. Ancak bazı hükümlerle şaraptan ayrılırlar. Yani onların haramlık derecesi şaraptan azdır.1

2. Meyvelerin ve bitkilerin suyundan yapılan içkiler. Bunlar da ikiye ayrılır:

     a) Tıla: Üçte birinden biraz fazla kalıncaya kadar kaynatılan üzüm şırasıdır. Yani kaynaya kaynaya üçte ikisine yakın kısmı buhar olmuştur. "Bazak" bunun Farsçasıdır. Kelimenin aslı "bâde"dir. Doğrudan doğruya şaraba dahi "bade" diyenler vardır.2

     b) Pişirilmeden kendi kendine kabaran taze hurma suyu (nakîü't-temr) ile, kendi kendine kabarıp kuvvetlenen, kaynatılmış kuru üzüm şırasıdır. "Nakîü't-temf" denilen bu hurma suyuna "seker" ismi de verilir.3

Bu ikinci kısma girenlerin azı da çoğu da haramdır. Fakat haram oluşları zannî delillerle sabit olmuştur.

3. Bunların dışında kalan içeceklerdir. İmam Ebû Hanîfe ile İmam Ebû Yusuf'a göre, bu kısma giren uyuşturucu İçkilerin sarhoş etmeyecek kadarını içmek helâldir. Sarhoş edecek kadarını içmekse haramdır. İmam Muhammed ile İmam Şafiî, İmam Mâlik ve İmam Ahmed'e göre ise; bunların azını da çoğunu da içmek haramdır.

En doğru olan ve tercih edilen görüşe göre, bu içkilerden herhangi birini içerek sarhoş olan bir kimseye hadd cezası uygulanır. Şarabın ise bir damlasını içene bile hadd vurulur. el-Kevkebü'd-Dürrî, isimli eserde böyle denilmektedir.

Hanefi ulemasının bu konudaki görüşlerini özetlerken İbn Âbidin de şöyle diyor:

"İmam Ebû Hanife (r.a) diyor ki: "Bana dünyayı bağışlasalar yine "nebiz" denilen içkinin haram olduğunu söyleyemem. Çünkü bunun haram olduğunu söylemek zımnen bazı sahâbîlerin fasık olduğunu söylemektir. Bana dünyayı bağışlasalar yine de nebizi içmem. Çünkü benim ona ihtiyacım yoktur." Bu fetvasından ve takvasından dolayı Hz. İmama aşk olsun doğrusu."

Dipnotlar:

1. bk. Davudoğlu A, Selâmet Yolları, IV / 72-73.
2. bk. a.g.e.
3. bk. Yeniçeri Celal, el-İhtiyar Tercemesi, 279.

İlave bilgi için tıklayınız:

İÇKİ..

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet