Alkolün her türlüsü haram mıdır?

1) Alkolün gazoz, yoğurt gibi şeylerin yapımında kullanılmasının 4 mezhebe göre hükmü nedir?
2) Alkollü kolonyanın dört mezhebe göre hükmü nedir? 
3) Günümüzde üstünde alkolsüz bira yazan biralardan almak caiz midir? 
4) Sarhoş etmeyecek kadar içkinin caiz olduğunu söyleyenler var.. Resulullah'ın sahabenin bu uygulaması nasıl anlaşılabilir mi? 
"...Ebu Musa'nın oğlu Ebu Bürde'den, o babasından, onun şöyle dediğini rivayet etti: Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem, beni ve Muaz'ı Yemen'e gönderdi. Biz: Ey Allah'ın Rasulü! Yemen'de buğday ve arpadan yapılan birisine el-mizr, diğerine el-bita denilen iki türlü içki bulunmaktadır. Biz hangisinden içebiliriz, dedik. Rasulullah sallallahu aleyhi ve sellem: "İçin fakat sarhoş olmayın" buyurdu. (İmam Tahavi, Hadislerle İslam Fıkhı, Şerhu Meâni'l-Âsâr, 2009, M.Beşir Eryarsoy, Kitâbî Yayınevi, İstanbul, 2009, Cilt 6, s.506) 
5) Ebu Hanife'ye göre sarhoş etmeyecek kadar içki helal midir?

Değerli kardeşimiz,

Bu soruların ve konuyla ilgili başka soruların da cevabı olacak şekilde bir açıklama yapmaya çalışalım:

Necis olan veya yenmesi, içilmesi haram kılınan bir nesnenin azı da çoğu da yenmez ve içilmez, ama bu nesne, temiz olan bir başka nesneye karışır, karıştırılırsa, keza yanma vb. şeklinde değişime uğrarsa hüküm değişir; yani o nesne haram ve necis (dince pis) olmaktan çıkar.

Bütün fıkıhçılara göre az olan haram, belli miktarda çok olan helale katıldığında karışım haram olmaz.

Peki buradaki "çok" ne kadardır? 

Dince pis olan nesne az suya veya az sıvı maddeye karıştığı zaman su ve sıvı pis olur; içilmez ve onunla dînî temizlik yapılmaz. Çok suya pislik karıştığı zaman ise suyun rengi, tadı ve kokusundan biri, katışan pislik belli olacak şekilde değişmedikçe su pis olmaz.

Çok su:

Hanefîlere göre yeri köşeli ise yüzeyi 10x10 arşın, yuvarlak ise 36 arşın, derinliği ise bir karışa yakın yerdeki sudur. Bir arşın yaklaşık iki karıştır.

Şâfiîlere göre iki kulledir (büyücek küp, iki kulle su, yaklaşık 200 kg. sudur),

İmam Malik'e göre ise az su, içine düşen pisliğin rengi, tadı veya kokusu belli olan sudur, belli olmayan su ise çok su sayılır.

Buradaki ölçülere göre çok sayılan suya mesela sidik veya şarap karışsa o su pis olmaz, onunla abdest alınır ve o su -sağlığa zararı yoksa- içilebilir. (bk. İbn Abidîn, 1984 Kahraman yayınları, 1/185,188; Bedâyiu's-sanâyi' Beyrut, 1997. 1/402-405)

Demek ki, bir sıvının içine alkol karışınca hemen "Bu sıvı haramdır." denemez, haram olmasına hükmetmek için yukarıda açıklanan şartların gerçekleşmesi gerekir.

Gazlı içecekler büyük tanklarda yapılıyor, bunların içindeki sıvı / su, müçtehitlerin birçoğuna göre "çok"tur.

Buna göre gazlı bir içeceği elinize aldığınızda koklayınca alkol kokmuyorsa, tadınca alkol tadı vermiyorsa, bakınca alkol rengini almamış ise, o içecek temizdir, helaldir.

"Çoğu sarhoş eden içeceğin azı da haramdır." kuralına göre de baktığımızda, piyasadaki gazoz ve kolaların içilebilecek çok miktarı sarhoş etmediğine göre, bu bakımdan da bir sakıncası yoktur.

Gazlı içeceklerin içilmesi konusunda bir de "sağlığa tesiri" ile Müslümanların servetlerinin yabancılara -bazen de Müslümanların düşmanlarına- akması açısından bakmak gerekir.

Şunu bir kez daha vurgulamakta fayda görüyoruz:

Bir oturuşta içişte, bir defada, bir bardağın etkisi geçmeden diğerini içmek suretiyle belli bir sürede içilebilecek çok sıvı insanı sarhoş ediyorsa, bunun azını içmek de caiz değildir, haramdır.

Mesela, bir litre bira içilince, bunu içen sarhoş oluyorsa biranın bir bardağı da bir yudumu da içilmez.

Kolonya necis midir?

İspirto ve kolonyanın temizlik, pis kokuyu giderme ve benzeri maksatlarla vücuda, elbiseye sürülmesinin câiz olup olmadığı, bunların namaza mani olan necaset vasfını taşıyıp taşımadıkları günümüzün meseleleri arasına girmiştir.

Dinimiz sarhoşluk veren nesnelerin bu maksatla kullanılmalarını Kitâb, Sünnet ve İcmâ delilleriyle yasaklamıştır.

“Müskirât” kelimesiyle ifade edilen “sarhoşluk veren nesneler”in bazılarında ihtilaflar var ise de şarap ve ondan mamûl olan içkilerin içilmesinin haram olduğu da ittifakla sabittir. Bunların dışında kalanların sarhoş olmak amacıyla içilmesinin haram olduğu da ittifakla sabittir. Ne maksatla olursa olsun içilmesinin yine haram olduğu hususu cumhûrun (fukahâ ekseriyetinin) görüşüdür.

Müskirâtın necis (pis) olup olmadığı hükmünde ise ihtilâf (görüş ayrılıkları) vardır:

1) Şarap:

Pişmemiş üzüm suyundan yapılan şarap eski fukahadan İmam Mâlik'in hocası Rabî'a, Zahirîlerin imamı Dâvûd ve yenilerden San'anî, Şevkânî, Sıddık Hasen Hân gibi fıkıh bilginlerine göre necis değildir; içmek haramdır, fakat elbiseye veya namaz yerine dökülmüş olsa namaza engel değildir.

Bu fakihlerin dışında kalan büyük fukahâ ekseriyetine (cumhûra) göre ise şarap necistir; namaza engeldir.

Birinci görüşü benimseyenler ayette geçen “rics” (Mâide, 5/90) kelimesinin necaset manasına değil, manevî pislik manasına geldiğini ifade ediyorlar. Cumhûr ise bu kelimeyi necis (şer'an pis) manasında anlıyor ve mezkûr hükmü benimsiyorlar.

2) Kuru ve Yaş Hurma ile Kuru Üzüm Şarabı: 

Bunların da azının ve çoğunun içilmesi haramdır, bunda ittifak vardır; ancak necis olup olmadıkları ihtilaflıdır.

İmam-ı Azam Ebû Hanife'den iki rivayet nakledilmiştir; bunlardan birine göre necis, diğerine göre ise temizdir. Ebû Yûsuf'a göre necaset-i hafife cinsinden olup ancak çok miktarı namaza manidir. (Bedâyi'u's-sanâyi', 5/115)

3) Sarhoş Eden Diğer Nesneler:

Üzüm ve hurma dışında kalan şeylerden yapılan ve kullanıldığı zaman azı veya çoğu sarhoşluk veren şeylerin necis olduğuna dair delil yoktur.

İmam-ı Azâm ve Ebû Yûsuf'un anlayışlarına göre bunlar necis değildir; içilmeleri haramdır, fakat elbiseye veya namaz yerine dökülmeleri halinde namaza mâni değildir.

Muasır alimlerimizden Elmalılı M. Hamdi Efendi bu görüşü şöyle ifade eder:

Meselâ üzerinde şarap ve şampanya ve arak, konyak dökülmüş olanlar her halde yıkamadıkça namaz kılamazlar. Lakin “üzüm şarabından mamul olmayan ispirto, bira vesair müskirat içilmesi haram ise de elbiseye veya bedene sürülmesi de namaza engel olur, diye iddia edilemez. (bk. Hak Dini, 1/762 - 763)

İspirto ve kolonya pahalıya malolduğu için şaraptan yapılmamaktadır. Asıl maddeler kamış, patates, bazı ağaçlar, mısır ve benzerleridir. Şu halde kolonya ve ispirtonun temizlik, pis kokuların giderilmesi gibi maksatlarla kullanılması caiz olup elbise ve namaz yerinde bulunmaları mani değildir. Ancak sarhoşluk verdikleri için içilmeleri haramdır. (Geniş bilgi için bk. Kâsânî, Bedâyî', 5/115 vd.; Nevevî, el-Mecmû', 2/564 vd.; Sân'ânî, Sübülü's-selâm, 1/47; Seyyid Sâbık, Fıkhu's-sünne, 1/29)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet