Hz. İbrahim Mekke’ye geldiğinde kim vardı orada?

- Hz. İbrahim Mekke’ye geldiğinde kimsenin olmadığı doğru mu orada?
- Çünkü tarihsel veriler tersini gösteriyor?

Değerli kardeşimiz,

Kaynaklarda kabul görmüş ve Medine-i Münevvere müzesinin tenfiz müdürü Hassan Tahir tarafından verilen bilgi şöyledir:

“Tufandan sonra Mekke’de insanların yaşaması ancak Hz. İbrahim zamanında söz konusu olmuştur. Hz. İbrahim eşi Hacer ile oğlu İsmail’i oraya götürmeden önce Mekke’de bir tek insan bile bulunmuyordu.” 

“Rabbimiz! Ben neslimden bir kısmını, senin hürmetli beytinin yanında, ekinsiz bir vadiye yerleştirdim, namazı dosdoğru kılsınlar diye. Ey Rabbimiz! İnsanlardan bir kısmının kalplerini onlara meylettir ve onları her türden ürünlerle rızıklandır ki onlar da sana şükretsinler.” (İbrahim, 14/37)

mealindeki ayette yer alan “ekinsiz bir vadiye yerleştirdim” mealindeki ifadeden de o dönemde Mekke’de insanlar bulunmuyor olduklarını anlamak da mümkündür. Zira, insanlar gıdasız yaşayamaz, gıda ise ekinsiz olmaz. 

Nitekim bazı müfessirler de bu ayetin tefsirini yaparken “Hacer ile oğlunun bırakıldığı yerde / Mekke’de o dönemde hiçbir insan yaşamadığını” bildirmiştir. (bk. Maverdi, Kurtubi, ilgili yer)

Ayette meal olarak zikredilen Hz. İbrahim’in “Ey Rabbimiz! İnsanlardan bir kısmının kalplerini onlara meylettir.” şeklindeki duası da gösteriyor ki, o zaman Mekke’de kimse yaşamıyordu, bu dua ile bazı insanların orya gelip yerleşmelerini arzu etmişti.

Hz. İbrahim aleyhisselamdan önce Mekke civarında Amalika ile Benî Cürhüm’e mensup bazı insanlardan bahsedilmektedir. (İbn Sad, Tabakat, 1/41; Ezraki, Ahbaru Mekke, 1/80-82)

Ancak rivayetlerin çoğuna göre anayurtları Yemen olan Cürhümlüler, Mekke civarına Zemzem suyunun bulunmasından sonra gelip yerleşmişlerdir. Hz. İbrahim’in neslinden Arapça konuşan ilk şahıs olan İsmail de bu dili Cürhümlülerden öğrenmiştir.

Bu durumda, Hz. İbrahim (as) Mekke’ye geldiğinde orada kimse yoktu. Eğer o civarda bazı kimseler olsa bile, bunların bizzat Mekke’de değil, Mekke’ye yakın yerlerde bulundukları söylenebilir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet