Hz. Adem’in yalnızca suratı mı Allah’ın isimlerinin tecellisinde yaratılmıştır?

​- “Allah Âdem’i kendi suretinde yarattı.” hadisinde, neden yalnızca surata vurulması yasaklanıyor?
- “kendi suretinde” ifadesinin “kendi isimlerinin tecellisini göstereceği surette” demek olduğunu biliyorum.

Değerli kardeşimiz,

İlgili hadisin meali şöyledir:

“Biriniz kardeşiyle kavga ettiği zaman yüzüne vurmaktan kaçınsın. Çünkü Allah Âdem’i kendi suretinde yaratmıştır.” (Müslim, Birr, 115, h.no: 2612)

Bu hadis, müteşabih olan hadislerdendir. Surat/yüzün özellikle zikredilmesinin hikmeti, yüzde işitmek, görmek, konuşmak gibi hayatın önemli fonksiyonlarını icra eden bir zemin olduğu içindir. “Allah’ın benzeri hiçbir şey yoktur. O, semidir / işitir, basirdir / görür.” (Şura, 42/11) mealindeki ayette Allah’ın müteşabih sıfatlarına işaret edilmiştir. O da işitir, o da görür, fakat başka varlıklar gibi değil, çünkü O hiçbir şeye benzemez. 

Yüze vurmaktan men eden hadislerin bir-iki hikmeti şöyle açıklanabilir:

a) İnsanın en güzel yeri, en nazik uzvu yüzüdür. Oraya vurulan bir darbe göz, kulak, diş, ağız, belki de beyin gibi cihazların hasar görmesine sebep olabilir. Bu hasarı önlemeye matuf olarak bu gerçek söylenirken, söz konusu “Surat” hadisine de işaret edilmiş ki, bu uyarının tesiri daha güçlü olsun. Bu irşat üslubunun bir yansımasıdır.

b) İlgili “Surat” hadisinde özellikle “surat / yüze” vurgu yapıldığı için, bu hadiste de yüze bir ayrıcalık tanınmıştır.

Allah’ın isim ve sıfatlarının tecellisi insanın bütün varlığında, maddi-manevi bünyesinde söz konusu olmakla beraber, bu kutsiyet ve ayrıcalık yüzün tek başına bu tecelliye mazhariyeti konu edilmiştir.

d) Bu rivayetin yüze vurma ve kınama yasağına dair içeriğinin Müslümanlar için önemli bir mesaj niteliği taşıdığı da dikkatten kaçmamaktadır. Yüze vurma ve kınama yasağı ile mutlak manada vurmanın yasaklandığını, Allah’ın yarattığı her şeyi güzel yarattığını, bu nedenle yaratılan şeyleri takbih yani kötüleme, kınama ve aşağılama, yaratanı takbih anlamına geleceği şeklinde bir yorum yapılabilir. (bk.  Azimabadi, Avnu’l-Mabud, Beyrut, 1415, 6/128)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet