Hayat, ilahi bir sır mıdır?

Değerli kardeşimiz,

Allah ölüden diri, diriden ölü çıkartır

يُخْرِجُ الْحَىَّ مِنَ الْمَيِّتِ وَيُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَىِّ  "Allah ölüden diri, diriden ölü çıkartır." (Rûm, 30/19)

Hayat, ilahi bir sır olup bilinen herhangi bir formülü yoktur. Üzerinde yaşadığımız gezegen, bilimin ifadesiyle bir zamanlar “ölü gezegen” idi. Ölü gezegenden “yaşayan gezegene” geçiş, tamamen ilahi bir icraattır. Maddeyi yaratan Allah, maddeye madde ötesi bir özellik katarak onu canlı hâle getirmekte, şu âlemi şenlendirmektedir. Öyle ki bir damla su milyonlarca küçük canlıyla şenlendiği gibi, denizler balıklarla, hava âlemi kuşlarla renklenmekte ve şenlenmektedir.

Hayat ve ölümle ilgili üstteki ayet hem hakikat, hem de mecaz olarak açıklanmıştır. (Şatıbi, Ebu İshak, el-Muvafakat fi Usuli'ş- Şeria, Beyrut, ts, IV, 158) Cenab-ı Hakk'ın ölü maddelerden canlılar yaratması, sonra da bunları öldürmesi hakikat olduğu gibi, "nakısın oğlu kâmil, kâmilin oğlu nakıs olması" şeklindeki durumlar da ayetin mecazi yönüyle ilgilidir. (bk. Nursi, Sünuhat, İhlas Neş. Ankara, s. 19) Putperest bir babadan Hz. İbrahim gibi bir peygamber gelmesi, Hz. Nuh gibi bir peygamberden Kenan gibi inkârcı bir evlat çıkması, üstteki manaya müşahhas birer misal olur.

Manen ölmüş bir milletin, bir peygamber veya kâmil bir mürşid veya bir müceddidin diriltici nefesiyle canlanması, güçlü bir milletin zamanla tarihe karışması gibi durumlar da ayetin genel muhtevası çerçevesinde değerlendirilebilir.

Öte yandan manen ölü bir kalbin zikirle veya ilahi hidayetle manen hayat bulması veya zıddı durumlarda manen ölmesi, ayetin işari birer manasıdır. Nitekim şu ayet böyle bir manayı teyit eder:

اَوَمَنْ كَانَ مَيْتًا فَاَحْيَيْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا يَمْش۪ى بِه۪ فِى النَّاسِ كَمَنْ مَثَلُهُ فِى الظُّلُمَاتِ لَيْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَۜا “Ölü iken kendisine hayat verdiğimiz ve insanlar arasında yürüyeceği bir nur ihsan ettiğimiz kimse, bir türlü ondan çıkamayacak şekilde karanlıklar içinde kalan kimse gibi midir?” (En’am, 6/122)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet