Felaketlerini tertiplenen 5 kişi kimler?

Cebrail (as) Peygamberimiz (asm) ile beraberken felaketlerini tertiplediği 5 kişiden bahsediliyor bunlar kimdir sadece Velid b. Muğire ile ilgili sonuca ulaşabildim.

Değerli kardeşimiz,

Sorunuz, “Şüphesiz biz, alay edenlere karşı sana yeteriz.” mealindeki Hicr suresi 95. ayetinin nüzul sebebi ve buna bağlı olarak zikredilen kimselerle ilgilidir.

Felaketleri tertiplenen (helâk edilen) beş kişi kimlerdir?

Tefsir kaynaklarında şu beş Mekke müşrik zikredilir:

Velîd b. Muğîre

Âs b. Vâil

el-Esved b. el-Muttalib (Benî Esed’den)

el-Esved b. Abdüyegûs (Zühre oğullarından)

Adiyy b. Kays (bazı rivayetlerde adı farklı geçebilir)

Bu şahıslar, Hz. Peygamber (asm) Efendimize sürekli alay ve eziyet eden, Mekke’nin ileri gelenlerindendir. (Taberî, İbn Kesîr, Fahreddin er-Râzî ilgili ayetin tefsiri)

Cebrail (as) ile ilgili rivayet

Bazı tefsirlerde şu içerikte rivayetler aktarılır:

Cebrail (as), Hz. Peygamber’e (asm): “Ben onların işini görmekle emrolundum” der. Her birine işaret eder ve her biri farklı bir şekilde helak olur:

Velid, topuğundan yaralanarak,

As b. Vâil, ayağına giren dikenle,

el-Esved b. el-Muttalib, kör olarak,

Adiyy b. Kays, burnundan çıkan irinle,

el-Esved b. Abdüyegûs, cinnî bir hâl içinde kendini yaralayarak. (Râzî, Mefâtîhu’l-Gayb, Hicr 95 tefsiri)

Rivayetlerin sıhhati

Burada çok önemli bir nokta var:

Bu anlatımlar senetli, sahih hadisler değildir. Nitekim İmam Razi rivayeti denildiğine göre diyerek zayıflığına işaret eder ve bizzat kendisi de şu uyarıyı da yapar:

Bil ki müfessirler, bu alaycıların sayısı, onların isimleri ve istihza yollan hakkında ihtilaf etmişlerdir ki, onların bilinmesine ihtiyaç yoktur. Bilinen miktar şudur ki, onlar muayyen bir kesim olup, güç, kuvvet ve riyaset sahibi idiler. Çünkü, kadri yüce ve makamı ulu olan Hz. Peygamber gibi bir kimseye karşı bu türlü hafiflik ve bayağılıkları, ancak böyleleri izhar edebilirdi. Kuran-ı Kerim, Cenab-ı Hakk'ın, onları yok edip kahrettiğine, tuzaklarını başlarına geçirdiğine delalet etmektedir. (Razi, a.y.)

Demek ki, bu tehdidin inanç farkı gözetmeksizin bütün insan ilişkilerinde temel olan ahlak ilkelerinin önemli bir kuralına dikkat çektiği göz ardı edilmemelidir.

Bu ayette gerek başkalarını arkadan çekiştirip kötülemeyi huy edinen (hümeze), gerekse insanları yüzlerine karşı ayıplayıp küçük düşürmekten çekinmeyen (lümeze) kimseler kınanmaktadır.

Kuran’ın vurgusu şudur:

Hz. Peygamber’e (asm) karşı alay, istihza ve hakaret, ilahi himayeyi karşıya alır. Allah, peygamberini yalnız bırakmaz.

Şu halde, bu ayet, sadece o beş kişiyle sınırlı değil; her çağdaki hümeze ve lümeze tiplerine yöneliktir.

Özetle:

- Velîd b. Muğîre kesin olarak zikredilen isimdir.

- Diğer dört isim, tefsir rivayetlerinde yer alır.

- Rivayetler tarihî–ibretlik mahiyettedir; akaid hükmü çıkarılmaz.

- Asıl maksat: ahlaki uyarı ve ilahi adaletin tecellisidir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet