Dizi ve filmlerde haç işaretli kostüm giymek günah mı?
Kuruluş Osman gibi tarihi dizilerde Bizans tarafında oyuncu olan kişilerin kostümlerinde haç işareti oluyor, günah olur mu? Ben de yardımcı oyuncu olarak gitmeyi düşünüyorum. Bu konuda Müslüman olmayan insanların o rolleri alabileceği Müslüman birisinin uzak durması gerektiğini söyleyen yazıları okuduktan sonra kararsız kaldım, bir sakıncası olur mu?
Değerli kardeşimiz,
Bu durumlarda esas olan hedef ve gayedir.
Haç işareti, alenen Hristiyanlığı temsil etmektedir. Bu sebeple; bir Müslümanın, haç işareti gibi başka dinlere ait olan inanç sembollerini kullanmaktan ve onlara sempati duymaktan uzak durması gerekir.
Eğer hedef ve gaye; İslam’a aykırı fikir, düşünce ve sembollerin reklamı, övülmesi ve ön plana çıkarılması içinse elbette asla caiz olmaz.
Ancak gaye ve hedef; gayrimüslimlerin yaptıkları hataların ortaya konulması için yapılıyorsa ve bu durum Müslümanların bilinçlenmesine vesile olacaksa bir sakıncası olmaz.
Bununla beraber, bu roller, sizin inancınızı ve değerlerinizi olumsuz yönde etkileyecek bir durum oluşturuyorsa, bu konuda dikkatli olmakta fayda vardır, böyle bir olumsuzluk hissederseniz başka rollere geçersiniz.
Bu kısa bilgiden sonra konuyu niyet–mahiyet–sonuç üçlüsüyle değerlendirmeye çalışalım:
Bazı tarihi dizi ve filmlerde, rol gereği Bizans askeri veya yöneticisi olarak haç işaretli kostüm giymek, kendi başına günah sayılmaz; fakat bazı şartlarla caiz olur, bazı durumlarda ise sakıncalı hale gelir.
Haç İşaretinin Dinî Mahiyeti
Haç, Hristiyanlığın itikadî sembolüdür. Normal şartlarda bir Müslümanın, haç takması, onu benimser gibi kullanması, dinî aidiyet ifadesi olarak taşıması caiz değildir.
Bu hususta ulema ittifak hâlindedir.
Rol Gereği Kullanım ile Benimseme Arasındaki Fark
Fıkıhta temel kaide şudur:
“el-umûru bi-makâsıdihâ” Ameller maksatlarına göredir hüküm alır.
Dizi/film bağlamında
Ortada temsil (temsilî rol) vardır. Kişi, “Ben Hristiyanım” demiyor, haçı dinî kimlik olarak taşımıyor, Tarihî bir karakteri canlandırıyor.
Bu durumda: Haç itikadî bir tercih değil, sahne gereği kullanılan bir aksesuar hükmüne geçer.
Bu yönüyle: Küfür veya din değiştirme anlamı taşımaz, tekfir veya haramlık sebebi olmaz.
Ne Zaman Caiz Olur?
1. Gaye ve hedef meşru ise
Tarihî olayların anlatılması, İslam–Bizans mücadelesinin gösterilmesi, gayrimüslim zihniyetin, zulmün veya yanlış itikadın tasvir edilmesi gibi durumlarda, reklam değil teşhirdir.
2. Övme ve propaganda yoksa, haç yüceltilmiyor, Hristiyanlık hak din gibi sunulmuyor, izleyicide “sempati” oluşturma amacı yoksa.
3. Kişi kalben reddediyor, rol olarak yapıyorsa, “Bu benim inancım değil” bilinci mevcutsa, rol bittikten sonra sembolü sahiplenmiyorsa.
Ne Zaman Sakıncalı veya Haram Olur?
1. Haç bilinçli propaganda aracına dönüşürse, senaryo Hristiyanlığı yüceltme amacı güdüyorsa, haç, “hakikat” sembolü gibi sunuluyorsa.
2. Kişi bundan manevî olarak etkileniyorsa, kalbinde tereddüt oluşuyorsa, dinî hassasiyet zayıflıyorsa, “Alışma – normalleşme” başlıyorsa, bu durumda:
“Sedd-i zerâi” (harama giden yolu kapama) kaidesi devreye girer ve uzak durmak gerekir.
“Bu Rolleri Müslümanlar Almamalı” Görüşü
Bu görüş, ihtiyatlı ve takvaya dayalıdır. Ama herkesi bağlayan mutlak bir haram hükmü değildir. Yani, bir Müslüman tercihen uzak durabilir, sevap kazanır. Ama rolü alan Müslüman otomatik olarak günaha girmez, hatta niyetine göre o da sevap kazanabilir.
Bu fark önemlidir.
Sizin Özel Durumunuz İçin Net Rehber
Şu soruları kendinize sorunuz:
Bu rol benim imanımı zedeler mi?
Haçı sadece kostüm parçası mı görüyorum, yoksa içimde bir rahatsızlık var mı?
Dizi, İslam’a karşı bir propagandaya hizmet ediyor mu?
Eğer, kalben rahatsızlık yoksa, rolün mahiyeti tarihî temsilden ibaretse ve senaryoda İslam düşmanlığı yüceltilmiyorsa Fıkhen sakınca yoktur.
Ama, kalbin sıkılıyorsa, şüphe büyüyorsa, uzak durmak daha faziletli olur.
Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet
