Duhan suresi 37. ayette geçen "hayırlı" kelimesi hangi anlamda kullanılmıştır?

Değerli kardeşimiz,

Duhan Suresi, ayet 37:

"Bunlar mı hayırlıdır? Yoksa Tubba' kavmi ve onlardan öncekiler mi? Biz onları bile helak ettik. Çünkü onlar günahkar idiler."

"Bunlar mı hayırlıdır? Yoksa Tubba' kavmi... mi?" sorusu inkar için sorulmuş bir sorudur. Yani onlar bu sözlerinden ötürü azabı hak ediyorlar. Zira bunlar Tubba' kavminden ve helak edilmiş ümmetlerden daha hayırlı değildirler. Biz onları helak ettiğimiz gibi, bunlar da aynı durumdadır.

Anlamın şöyle olduğu da söylenmiştir: Acaba bunların mı nimeti daha çok, malları daha fazladır, yoksa Tubba' kavminin mi?

Bir başka açıklamaya göre de: Acaba bunlar mı daha güçlü, daha çetin, daha çok korunabilen kimselerdir, yoksa Tubba' kavmi mi? (bk. İmam Kurtubi, Camiu li-Ahkami’l-Kur’an, Buruc Yayınları: 15/590)

Duhan suresi, ayet 37: 

“Bunlar mı daha üstün yoksa Tübba milleti ve onlardan öncekiler mi? Onları yok etmişizdir, çünkü onlar suçlu idiler.”

Bu adamlar mı daha üstün, yoksa Tübba mı? Tübba, Yemen’de bir hükümdar, kendisi Müslüman ama kavmi kâfir bir devlet reisi. Daha önce yaşamış ve kendisinin hayırlı bir kişi olduğuna dair hakkında şehadette bulunup bir devlet reisinden söz ederek diyor ki Allah, “söyleyin bakalım şimdi ölüm ötesi hayatı reddeden şu Mekkeli müşrikler mi daha hayırlı, yoksa Yemen hükümdarı Tübba mı daha hayırlı? Yahut da söyleyin bakalım, Mekke müşrikleri mi daha hayırlı, yoksa onlardan öncekiler mi daha hayırlı? Yâni Sâlih’in (a.s), Lût’un (a.s), Hud’un (a.s) kavimleri mi daha hayırlı? Halbuki onlar güç kuvvet, uzun ömür yönünden sizden çok daha üstündüler, sizden çok daha zengindiler ama suçlu olmaları sebebiyle, suç işlemeleri sebebiyle Biz onların tamamını helâk ettik.

Yâni sizden çok daha güçlü, ya da sizden çok daha hayırlı olanlar ölüme çare bulamadılar da siz mi bulacaksınız? Onlar helâk yasasından kurtulamadılar da, sizler mi kurtulacaksınız?” Onlar suçluydular. Rabblerine karşı suç işlediler, Rabblerinden kendilerine gönderilen peygamberlerine karşı suç işlediler. Allah’a ve O’nun elçilerine teslim olmadılar. Allah da onları helâk ediverdi. Çünkü onlar suçluydular. Allah’ı inkâr eden, âhireti reddeden her insan, her toplum suçludur. Allah’ı ve âhireti inkâr eden her fert ve toplum sonunda helâk olmuştur. Yeryüzünde bu dengeyi bozan her toplum sonunda iflas etmiştir. (bk. Besairu’l Kur’an, İlgili Ayetin Tefsiri.)

Duhan suresi, ayet 37:

"Ya onlar mı hayırlı yoksa Tübba kavmi mi?. Ve kendilerinden evvel olanlar mı? Onları helak ettik, şüphe yok ki, onlar günahkâr idiler."

(Yâ onlar mı hayırlı, yoksa Tübba' kavmi mi?.) Yâni: Bu Peygamber zamanındaki müşrikler mi daha kuvvetli, daha devletli, daha kudretli bulunuyorlar, yoksa Yemen hükümdarlarından olan Tübba'nın müşrik olan kavmi mi daha kuvvetli, güçlü bulunmuşlardır?, (ve) Son Peygamber zamanındaki inkarcılar mı daha kuvvetli, daha haşmetli, yoksa (kendilerinden evvel olanlar mı?.) Medyen, Eyke, Semud, Ad kavimleri gibi birçok meşhur milletler mi daha varlıklı bulunuyorlardı. Elbette ki, tarihen sabittir ki: O geçmiş milletler daha fazla kuvvet, güç, ihtişam sahipleri idi. Ona rağmen (onları helak ettik) onlar kendi inkârlarının cezasına kavuştular, o varlıkları kendilerini kurtaramadı. Artık onların aşağısında bulunan sonraki inkarcıları da helak edemez miyiz?. (Şüphe yok onlar) O eski kavimler (günahkârlar idiler.) o günâhlarından, inkârlarından dolayı helake uğratılmışlardı. Artık sonraki bu inkarcılar da kendi günâhları, inkârları sebebiyle helak olacaklarını düşünmeli değil midirler?. Kendilerinin boş yere yaratılmamış olduklarını da dikkate almalı değil midirler?. Elbette Hikmet Sahibi Yaratıcı hiçbir şeyi boş yere yaratmamıştır.

Bu "Tübba"' dan maksat, Hımeyr kabilesi reisi olan büyük Tubba'dir ki: Adı Es'ad veya Sa'd idi. Bu zât: inanan ve sâlih bir kimseydi. Resûl-i Ekrem Efendimiz buyurmuştur ki: Tübba'a sövmeyin, o muhakkak İslâm bulunuyordu. Kur'an-ı Kerim'de ise O'nun kâfir olan kavmi kötülenmiştir. (bk. Ömer Nasuhi Bilmen, İlgili Ayetin Tefsiri)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet