Devletin verdiği teşvik ve destek kredilerini almak caiz midir?

Değerli kardeşimiz,

Devletin verdiği teşvik kredileri konusunda iki farklı görüş vardır:

1) Bir kısım İslam alimleri, ülke ekonomisinin gelişmesine katkı amacıyla verilen bu tür kredilerin –faizinin reel pozitif olmaması ve meşru alanlarda, şartlarına uygun biçimde kullanılması kaydıyla- alınabileceği kanaatindedir  Bu görüşün sahipleri özellikle, dini duyarlılığı olan kişilerin de bu imkandan yararlanmalarına ve ülke ekonomisinde etkin bir rol üstlenmelerine engel olunmaması gerektiği düşüncesinden hareket etmektedirler. 

2) Diğer bir kısım İslam alimleri ise ya devletin kamuya ait bir imkanı bu şekilde kullandırmasına olumlu bakmadıkları veya bu uygulamayı riba/faiz çerçevesi dışında görmedikleri için ya da her iki mülahaza ile bu tür kredilerin alınmasının caiz olmayacağı kanaatindedir.

Konuyla ilgili Diyanet İşleri Başkanlığının açıklaması ise şöyledir:

İslamî hükümlere göre faiz, alım satım veya karz (ödünç verme) akitlerinde "karşılığı olmayan, şarta bağlı fazlalık" demektir. Aynı cinsten iki şeyin biri diğerinden fazla olarak değişimi ile gerçekleşir. Dolayısıyla sözünü ettiğiniz işlemde, faiz söz konusudur.

İslam dinine göre faizin her çeşidi haramdır. Bir zaruret bulunmadıkça faiz alıp vermek caiz değildir.

Ancak devletin yatırımları teşvik etmek ve kalkınmayı sağlamak amacıyla vatandaşlarına verdiği "düşük faizli" kredileri bazı şartlarla almak bu genel hükmün dışında tutulmuştur.

Buna göre;

a) "Devletin, bazı bölgelerin kalkınmasını sağlaması ve ekonomik geri kalmışlıktan kurtulması için özel projeler uygulayarak tarımı, hayvancılığı ve sanayii geliştirmek üzere sosyal amaçlı kredi sistemleri uygulamasının, finansman piyasasında görülen reel faizle verilen kredi işlemleriyle eşit tutulmayacağı,

b) Bölgenin ihtiyacının karşılanması için devletin belirli fondan kredi vermesi ve ilgili vatandaşların da bunu öngörülen şartlara uygun olarak alıp, yalnızca belirtilen işlerde kullanması şartıyla caiz olacağı, bu kredileri başka alanlarda, amacının dışında kullanıp rant sağlamanın ise, devlet malına ve toplumun hukukuna tecavüz olacağından dolayı caiz olmayacağı,

c) Binaenaleyh, devletin özel olarak uyguladığı söz konusu projeler ile ilgili kredinin amacına uygun olarak kullanılması halinde bunun, devletin vatandaşına verdiği bir borç; vatandaşın ödediği fazlalıkların ise, akit zamanındaki paranın alım gücünü kaybetmesinin -kısmen- karşılığı veya bu işlemlerle ilgili müteferrik ve idarî masraflar karşılığı olarak değerlendirilmesinin mümkün olacağı düşünülmektedir."

Sonuç olarak denilebilir ki, küçük ve orta büyüklükteki işletmeler için devletin vereceği kredi, yukarıdaki ölçü ve amaca uygun olarak veriliyor, faiz oranı da yıllık olarak tespit edilen enflasyon oranından düşük tutuluyorsa, söz konusu krediden yararlanmak caizdir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet