Çocuklarınızı … rahle başına oturtun, anlamında bir hadis var mıdır?

"Çocuklarınızı 4 yaş, 4 ay, 4 günlük iken rahle başına oturtun." diye bir hadis olduğunu biliyoruz. Fakat doğruluk payı nedir?
- Ve çocuğumuz bu yaşa geldiği zaman ne yapmalıyız; bu konuda biraz daha aydınlatır mısınız?

Değerli kardeşimiz,

- Hadis kaynaklarında böyle bir bilgiye rastlayamadık.

- “4 yaş, 4 ay, 4 günlük...” sayısal tablo ifadesi, bu bilginin hadis olma ihtimalini daha da zayıflatmaktadır. Bu ifade, muhtemelen Osmanlı Devleti'ndeki bazı uygulamalardan alınmış olabilir. Hem erken yaşta eğitime başlamak hem de çocukları ve aileleri teşvik etmek adına böyle bir tekerlemenin âdet haline geldiği anlaşılıyor.

Osmanlı Devleti’nde eğitimin ilk basamağı sübyan mektepleriydi; bunlara mahalle mektebi de denirdi. Her mahallede her cami yanında sübyan mektebi bulunurdu. Günümüzdeki ilkokulların benzeri olan sübyan mektepleri, medreselere başlangıcı oluştururdu. Bu okullara 5-6 yaşına gelen çocuklar alınırdı. Şehzadelerin de 4 yaş 4ay 4 günlükken eğitime başladığını bilinmektedir.

Çocukların en verimli ve kalıcı bilgiler öğrenecekleri yaşlar, hayata yeni yeni intibak gösterdiği yıllardır. Nitekim yapılan araştırmalar, üç yaşındaki bir çocuğun, ayrı dili diksiyonlarıyla beraber öğrenip konuşabilecek zekâ ve hâfıza kuvvetine sahip olduğunu göstermektedir. Bu kabiliyet, zamanla azalmakta ve yirmi yaşına ulaşan bir genç, kapasitesinin beşte dördünü kaybetmektedir.

Bu gerçeğin farkında olan ecdadımız, çocuklukta öğrenilenlerin “mermere kazınan yazılar” gibi olduğunu düşünmüşlerdir. Bu sebeple çocukların, 4 yaş, 4 ay, 4 günlük olmalarıyla şenlik edâsıyla dînî bir merâsim yapıldığı da söylenir. “Bed-i besmele” veya “âmin alayı” da denilen bu merasime, âile ve komşular hep birlikte iştirak ederler ve çocukları büyük bir coşku içinde Kur'an-ı Kerim ile tanıştırırlardı. Bu özel günde çocukların güzel hatıralar eşliğinde Kur'an-ı Kerim öğrenmeye başlaması için âdeta bir seferberlik havası estirilirdi.

Mektebe başlayan çocuk, tıpkı bir sünnet çocuğu gibi süslenir, yepyeni elbiseler giydirilir, takılar takılır, sırmalı cüz ve alfabe kılıfı boynuna asılırdı. Mektebin çocukları, mektebe yeni başlayacak çocuğun evine gelirler, ilahilerle, aminlerle çocuğu akrabalarının da katıldığı bir törenle alıp mektebe götürürlerdi.

- Namaz gibi ibadetler için yedi yaşından itibaren alıştırmalara başlamak gerekirse de (bk. Kenzu’l-Ummal, h.no: 45324), çocuk eğitimi doğumla, hatta anne rahmine düşmeden önce başlar. Bazı hadis rivayetlerini dikkate aldığımızda çocuk eğitiminin anne ve baba adayını seçimden başladığını söyleyebiliriz.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Çocuk eğitiminde hamilelikten önce ve doğuma kadar alınacak tedbirler nelerdir?

- Çocuk Ruh Sağlığı Açısından Din Eğitimi

- Çocuklara dini ve ahlaki eğitimi nasıl vermeliyiz?

- Çocuk terbiyesi ve din eğitimi nasıl olmalı; çocuklara Allah'ı nasıl anlatmalıyız?

- Hz. Peygamber'in eğitim metotları nasıldı, örnekler verir misiniz?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet