Bakara 63. ayette Tur dağı, Araf 171. ayette Cebel deniyor; bunu açıklayabilir misiniz?

- Aynı konu anlatılmasına rağmen, Bakara 63. ayette Tur olarak bildirilen dağ, Araf 171. ayette Cebel olarak bildirilmiş.
- Bu farkın nedenini açıklayabilir misiniz?

Değerli kardeşimiz,

Bir rivayete göre, Tur; Sina’da bulunan Bebriye dağının üzerindeki bir tepenin adıdır. Daha çok meşhur olan görüşe göre, Tur kelimesi, dağ, anlamına gelir. Bu kelime, Kenanîlerden İbranilere, oradan da Arapça’ya geçmiştir. (bk. İbn Aşur, Bakara, 63. ayetin tefsiri). Tur kelimesinin Suryanîce’de dağ anlamına geldiğini söyleyenler de vardır.

a. Aynı konuda bir yerde Tur, ikinci yerde dağ denilmesinde, müteradif/eşanlamlı kelimelerin kullanılması tercih edilmiş olabilir. Çünkü eşanlamlı kelimelerin kullanılması, edebiyat bakımından önemlidir, konuşanın dil genişliğini gösterir.

b. Tur kelimesinin kullanılması, ehlikitabın, Cebel kelimesinin kullanılması ise Müslümanların duygularına hitap eden bir “tenevvu’” sanatının icrası olabilir. Çünkü bu ayetlerde ehlikitapla ilgili olay anlatılıyor, ama Kur’an’ın muhatabı ise Müslümanlardır.

c. Kur’an’ın tasvir ettiği müteşabih şeklin mahiyeti ne olursa olsun, Tur kelimesi tepe/küçük dağ anlamına da geldiği için, Bakara Suresi'nin 63. ayetinde “REFA’NA = kaldırdık” fiiliyle kullanılmasına uygun düşmüştür. Çünkü, -Allah’ın kudret açısından değil, insanların zihin kapasitesi bakımından- küçük bir dağın, bir tepenin kaldırılması, büyük bir dağın kaldırılmasından akla daha yatkın gelir. 

Araf Suresi'nin 171. ayetinde ise, “NETAKNA = kökünden söküp üzerlerine kaldırdık” kelimesi kullanılmıştır. Burada Allah’ın kudreti nazara verildiği için tepe değil, “cebel = dağ"ın kullanılması çok uygun düşmüştür.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet