Allah’ın fiillerinde hiçbir şer yoktur, ne demektir?

- Şeytan ve nefsin yaratılması da mı şer değildir.?
- Buna örnek verebilir misiniz?

Değerli kardeşimiz,

- “Allah’ın fiillerinde hiçbir şer yoktur.” demek, “Allah’ın yarattığı fiillerinde hedef şerrin yaratılması değil, hayrın yaratılmasıdır.” demektir. Demek ki, yaratılan her şey hayırlı neticeler içindir. Bazıları bu yaratılanları kötüye kullanırsa, onu kötüye kullanan kişi kendisi hakkında kötülüğe neden olmuştur. Dolayısıyla onun sorumluluğu da kendisine aittir.

Örneğin, yağmurun yaratılması tamamen hayırdır. Bazıları tedbirsizliğinden veya başka bir nedenden dolayı yağmurdan zarar görse, yağmurun yaratılması şerdir diyemez.

Ayrıca, ateşin yaratılması da bütünüyle hayırdır. Ancak bazıları ateşe elini sokup yaksa, ateşin yaratılmasının iyi olmadığını söyleyemez. Çünkü ateç onu yakmak için yaratılmamıştır.

Aynen bunlar gibi, nefis ve şeytan gibi varlıklar da hayırlı neticeler için yaratılmıştır. Bazıları bunları yanlış kullanarak zarar görse, bunun sebebi onu kötüye kullananlardır. O halde yaratılması hayırdır ve gözeldir, onun kötüye kullanmak şerdir ve bu şerrin sebebi de onu kötüye kullanan kişiye aittir.

Ancak hayrın yaratıldığı fiillerde “şerr-i kalil” denilen az bir şerrin bulunması, kâinattaki düzenin kaçınılmaz bir yan etkisidir.

Bir kural vardır: “Şerr-i kalil için hayr-ı kesir terk edilmez. Aksi takdirde şerr-i kesir olur.” Yani, az bir şer/kötülük olmaması için büyük bir hayır terk edilmez. Az bir şer/kötülük gelmesin diye pek çok hayırlı işleri terk etmek büyük, çok  şer/kötülük olur.

Mesela, yüz yumurtayı kuluçka işlemine tabi tutarsanız, bundan 10 tanesi cılk çıksa, 90 tanesi civciv olsa bu büyük bir hayır olur. Eğer bu 10 tanenin cılk çıkmaması için bu işlemi iptal ederseniz, o zaman yüzde yüz zarar olur ve “çok şer” olur. Hatta 90 tanesi cılk çıksa, 10 tanesi civciv olsa yine bunda büyük bir hayır olur.

- İşte Allah’ın mülkünde yaptığı tasarruflar sonuçta bazı yaratıklar açısından şer olsa da genel çerçevede lütuf, hikmet ve fayda içermesi bakımından hep hayra yöneliktir.

Şer ise bir düzenlemeyi yerli yerinde yapmamak, yapılması gerekenin dışında gerçekleştirmektir. Allah’ın yaptığı düzenlemeler için bu durum söz konusu değildir.

Nitekim, Allah’ın bazı isim ve sıfatları O’nun şerri işlemediğini, fiillerinin bütünüyle hayır olduğunu kanıtlar. Mesela Selâm, Kuddûs, Hakîm ve Hamîd gibi isimleri O’nun ayıp, hata ve kusurlardan, şerri işlemekten münezzeh bulunduğunu ifade eder.

- Allah’ın fiilleri umumi neticelere bakar. Bu neticelerin geneli mutlaka hayırdır. Hususi bazı neticeler şer olsa da o geniş yelpazedeki hayırlar arasında adeta kaybolur gider. Az önce de ifade ettiğimiz gibi yağmurdan veya ateşten bazı kimselerin hususi manada zarar görmesi, yağmur ve ateş nimetinin o külli hayır cihetini küçük düşüremez.

Demek ki, Allah’ın fillerinin hepsi hayırdır. Büyük bir kısmı doğrudan hayırdır, çok küçük bir kısmı ise dolaylı hayırdır. Bu sebeple: “Allah’ın fiillerinde (gerçek anlamda) hiçbir şer yoktur.” demek doğru bir tespittir.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Şeytan nedir, özellikleri nelerdir ve niçin yaratılmıştır?
- Allah her şeyi en güzel biçimde mi yaratmıştır?
- Allah, “yaratığı her şeyi güzel yarattı” ise, inkarlar, zulümler, zinalar nasıl güzel olur?

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet