Allah rızası haricinde yapılan iyiliklerin değeri olmadığından, gayri müslimlerin iyilikleri boşa mı gidecektir?

- Gayri müslimlerin, Allah rızasını gözetmeden yaptıklrın iyiliklerin geçerli olduğu durumlar var mıdır? - Allah rızasını düşünmeden, ancak şan ve şöhret için de olmayan iyilikler geçerli midir?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Küfür, iyi ve güzel namına ne varsa, hepsini silip süpüren bir zehirdir; iyilik adına yapılan amellerin bütün dallarına sirayet eden bir kanserdir. Deyim yerindeyse, küfür ilahî devleti yıkmaya, Kur’anî anayasayı ilgaya teşebbüs olduğundan -kâfirin hiçbir iyi işi değerlendirmeye alınmaksızın- idamla mahkum olmak gibi bir cezayı gerektiren bir suçtur. 

“Rablerini inkâr edenlerin durumu şudur: Onların amelleri, fırtınalı bir günde şiddetli rüzgârın uçurduğu küle benzer. Kazandıklarından hiçbir şeyi elde edemezler. İşte haktan en uzak sapıklık budur.”(İbrahim, 14/18)

mealindeki ayette bu gerçeğe işaret edilmiştir.

Hiçbir devlet, onu yıkmaya çalışan bir eşkıyayı -tövbe edip af dilemediği sürece- affetmez, onun bazı iyi davranışlarını nazara alarak, onu normal itaatkâr olan vatandaşlarla aynı kefeye koymaz. Bu husus küfür-iman unsurları için geçerlidir.

Bununla beraber, Allah sonsuz merhametini göstermek için kâfirlerin bazı iyiliklerinin karşılığını bu dünyada -sağlık, zenginlik, huzur, mutluluk ve benzeri güzellikler- şeklinde veriyor.

“Dünya mümin için hapis, kâfir için cennettir.”(İmam Malik; Müslim ve Tirmizî’nin rivayet ettiği bu hadis için bk. Aclunî, 1/410-411)

mealindeki hadisten de bu manayı anlamak mümkündür. Müminler, genellikle günahlarının cezasını dünyada gördükleri sıkıntı ve musibetlerle çektikleri için dünya onlar için bir nevi cehennem, zindan ve hapis olur. Kâfirler ise, yaptıkları iyi işlerinin karşılığını kısmen dünyada -sağlık, sıhhat, nimetlerle- gördükleri için dünya onlar için bir nevi mükâfat yeri olan cennet gibi olur. Ayrıca, dünya –müminler için- cennete nispeten bir zindandır, kâfirler için de cehenneme nispeten bir cennet gibidir.(bk. Bediüzzaman Said Nursi, Lem'alar, Onuncu Lem'an'ın sonu).

Ahmed b. Kab el-Kurazî’ye göre,

“Her kim zerre kadar iyilik yapmışsa onu görür.”(Zilzal, 99/7)

mealindeki ayetten maksat, kâfirler işledikleri güzel işlerinin karşılığını dünyada görürler. Fakat ahirete gidince orada amellerinin boşa gittiğini görürler. Bu görüş Abdullah b. Abbas’tan da nakledilmiştir(bk. Razî, ilgili ayetin tefsiri).

Abdullah b. Abbas’tan nakledilen diğer bir görüşüne göre:

"Mümin olsun, kâfir olsun, iyilik veya kötülük namına ne işlerse mutlaka Allah ona gösterir. Ancak, Allah müminlerin  günahlarını bağışlar, iyiliklerini de değerlendirir. Kâfirin ise iyilikleri boşa çıkartılır, değerlendirilmeye alınmaz, kötülükleri sebebiyle de ceza görür.”(bk. age.)

Üçüncü bir görüşe göre, kâfirlerin iyilikleri küfrü sebebiyle boşa çıkmakla beraber, yine de değerlendirmeye alınır, fakat küfründen ötürü tamamen değersiz bir duruma düşer(bk. age.)

Bir mümin her zaman yaptığı işin Allah rızası olduğunu düşünmeyebilir. Onun imanı, zımnen Allah’ın rızasını gözetmeyi üstlenmiştir. Şöhret, riyakârlık gibi açıktan Allah’ın rızasına aykırı düşen niyetler olmadığı sürece, müminlerin yaptıkları iyi ameller Allah’ın rızasına matuf olur. Fakat  açıkça Allah rızasını dışlayan bir niyet bir düşünce söz konusu olursa, bunun bir değeri olmaz, bilakis cezası olur.

Kâfirlerin işledikleri iyilik onların cehennemden çıkmasına sebep olmaz. Bununla beraber küfrüyle insanlığı zehirleyen kimselere göre azabı daha hafif olur.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet