Allah kötü duyguları neden yarattı?

Allah, kin, nefret, öfke kıskançlık gibi kötü duyguları neden yarattı?

Değerli kardeşimiz,

Bu soru da çok yerinde. Çünkü insan genelde şunu düşünüyor:

“Allah iyi ise, neden içimize kötü diye gördüğümüz duygular koydu?”

Bunu uhrevî (ahiret merkezli) bir bakış açısıyla ele aldığımızda mesele daha netleşiyor.

Bu dünya tatil yeri değil, imtihan alanı. Bir asker, eğitim alanını tatil köyü gibi değerlendirse; silah, disiplin ve zorluklar ona anlamsız gelir.

Ama “burada bir görev ve hedef var” diye bakınca her şey yerine oturur.

İnsan da dünyaya bu gözle bakmalıdır.

1. Allah kötü duyguları “kötülük olsun” diye yaratmadı

Kuran’da açık bir ilke var:

“Allah abes iş yapmaz.”

Yani kin, öfke, kıskançlık, hırs, merak gibi duygular amaçsız, zararlı olsun diye yaratılmış değildir. Bunlar potansiyel duygulardır.

Asıl soru şudur: “Bu duygu neye hizmet ediyor?”

2. Kötü olan duygunun kendisi değil, ölçüsüzlüğüdür

İslam ahlakında buna ifrat–tefrit–itidal dengesi denir.

Öfke

Hiç olmasa, zulme karşı duramazsın, aşırı olursa  zulmün kendisi olursun, terbiye edilirse: Cesaret ve adalet olur

Merak

Hiç olmasa, insan öğrenmez, düşünmez, hakikati aramaz, aşırı olursa sınır tanımazlık, vesvese, sapma olur, doğru yönlendirilirse, ilim, hikmet ve marifet olur.

Peygamberlerin ve alimlerin ilme ulaşmasında merak temel bir güçtür.

Hırs

Kontrolsüz olursa dünyaperestlik, bencillik, zulüm olur, terbiye edilirse azim, sebat ve yüksek hedef olur.

Bir hafızın, bir alimin, bir iyilik insanının başarısında “iyi hırs” vardır.

Kıskançlık

Haset olursa başkasının nimetinin yok olmasını istemek, gıpta olursa “Onun gibi ben de çalışayım” demektir.

Hadislerde övülen kıskançlık, gıptadır.

Kin / Nefret

İnsana yönelirse kalbi karartır, zulme ve kötülüğe yönelirse ahlaki duruş olur.

Zulümden nefret etmeyen biri, adaleti savunamaz.

3. Bu duygular olmasaydı imtihan olmazdı

Çok önemli bir nokta. Eğer Allah öfkeyi, nefsi arzuları, hırsı, kıskançlığı yaratmasaydı, insan melek gibi olurdu. Ama o zaman iyilik seçim olmazdı günah işlememek erdem olmazdı.

Melekler günah işlemez, ama yükselmezler, hayvanlar sorumlu değildir ama terakki yoktur. İnsan ise seçer.

Bu yüzden insan, hayvanlardan daha aşağıya da düşebilir, meleklerden daha yukarıya da çıkabilir

4. Bu duygular “ham madde” gibidir

Bir bıçak düşünelim. Ekmek keser fayda verir, insan yaralar felaket olur. Bıçak suçlu değildir, kullanan el önemlidir.

Duygular da böyledir, terbiye edilirse erdem, nefsine bırakılırsa yıkım olur.

Bu yüzden din, duyguları öldürmez, eğitir.

Özetle:

Allah kötü duygular yaratmadı; Allah güçlü duygular yarattı. Bu duygular insan olmanın bedeli, yükselmenin anahtarı ve imtihanın zeminidir.

Asıl soru artık şudur:

“Bu duygu beni kime yaklaştırıyor: nefsime mi, Allah’a mı?”

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet