Allah Hristiyanlardan bahsederken neden “Allah üçün üçüncüsüdür" diyenler diyor?

- Hristiyanlar teslis anlayışında (baba, oğul, kutsal ruh) Allah üçün birincisidir demesine rağmen neden ayette "Allah üçün üçüncüsüdür diyenler" denmiş?

Değerli kardeşimiz,

İlgili ayetin meali şöyledir:

“Andolsun ki 'Allah üç unsurdan biridir.' diyenler de kâfir olmuşlardır. Halbuki bir tek ilahın dışında hiçbir ilâh yoktur. Şayet bu dediklerinden vazgeçmezlerse, böylece kâfir olanları elem verici bir azaba çarptırılacaklar.” (Maide, 5/73)

Bu ifadeyle ilgili iki görüş vardır:

1) “Sâlisu selâsetin” ifadesinden maksat, “üçün üçüncüsü” değil, “üçten biri”dir.

Bu düşünceye göre, Allah, “Ruhu’l-Kudüs, Meryem ve İsa”dan müteşekkil bir üçleme ilahlar heyetinden ibarettir...

Ayette bu teslis akidesine karşı cevap verilirken “Halbuki bir tek ilahın dışında hiçbir ilâh yoktur.” mealindeki ifadeden de “sâlisu selâsetin”in “üçten biri” manasına geldiğini anlamak mümkündür. (bk. Razi, Kurtubi, ilgili ayetin tefsiri)

2) Kelamcıların bazı Hristiyanlardan naklettiklerine göre, onlar şöyle diyorlar: “İlah; baba, oğul ve Ruhu’l-kudüs olmak üzere üç uknum / unsurdan meydana gelir." Buna göre baba da ilahtır, oğul da ilahtır, Ruhu’l-Kudüs de ilahtır. Böylece “ilah mefhumu” üç ilahtan meydana gelen bir tek cevherdir. Hem üç hem birdir. Müfessir Razi’nin ifade ettiği gibi, dünyada bundan daha saçma bir düşünce yoktur… (bk. Razi, Kurtubi, Alusî, ed-Durru’l-Masun, İbn Aşur,  el-Meraği,  ilgili yer) 

Hülasa; Ayette “sâlisu selâsetin” ifadesi, “ahadu selâsetin” (üçten biri) manasına gelir. Fakat birinci ifadenin ikincisine  tercih edilmesi, Hristiyanların düşüncelerindeki “baba, oğul, Ruhu’l-Kudüs” üçlemesindeki her üçün de ilah olduklarına ve bunun ne kadar sakat bir düşünce olduğuna dikkat çekmeye yöneliktir. (krş. el-Bikaî, ilgili yer)

Bununla beraber, Araplar, “ikiden ona” kadarki sayıları sayarken ilgili sayıyı ismi fail kalıbında kullanırlar. Mesela. “İkiden biri” için “saniyesneyni” (Tevbe, 9/40) ifadesi kullanılır. (bk. İbn Aşur, ilgili yer)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet