Yolcu olan, namazı tam kıldırsa, namaz bozulur mu?

- Seferi biri mukime namaz kıldırırsa cemaatin namazı kabul olur mu?
- Hanefi mezhebinde olan biri seferi halde iken örneğin öğle namazını 2 rekat olarak kılacak ama arkasındaki cemaat mukim. Bu imam namazı 4 rekat olarak kılarsa kendi namazıyla cemaatinin namazı geçerli olur mu?

Değerli kardeşimiz,

Hayır, namaz bozulmaz, hem imamın hem de cemaatin namazı geçerlidir.

Detaya gelince:

Yolcu olan kimsenin 4 rekâtlı namazları ikişer rekât kılması farz değil, vaciptir. Hanefi mezhebindeki vacip diğer mezheplerin müekked sünnetleri mesabesindedir. Bu sebeple, bir yolcunun namazını dört rekât kılması namazını bozmaz, sadece mekruh olur. 

Eğer bu dört rekâtlı namazı tam kılarsa ilk teşehhüdü okuması durumunda bu namazı kerahetle beraber sahihtir. Eğer bu ilk teşehhüdü okumadan son iki rekâtı kılarsa namazı bozulur. 

- Buna göre, eğer imam olan yolcu, namazını tam olarak kılarsa ve ilk teşehhüdü okursa hem cemaatin hem kendisinin namazı -kerahetle beraber- sahihtir, geçerlidir. Şayet ilk teşehhüdü okumazsa hem kendisinin hem cemaatin namazı batıl olur, yeniden kılınması gerekir.

- Diğer üç mezhebe göre ise, yolcu dilerse dört, dilerse iki rekât kılar ve herhangi bir sakıncası yoktur. (bk. el-Cem’u ve’l-kasru fi’l-mezhebi’l-Hanefiye, 2/3)

Bu farkın nedeni, Hanefiler dışındaki alimlere göre, seferde kasır kılmak / namazı kısaltmak bir ruhsattır. Dolayısıyla böyle bir ruhsatı kullanmayan bir imamın kendi namazı da mukim olan cemaatin namazı da sahihtir. 

- Burada önemli olan farz / vacib bir namazın, nafile bir namaz kılanın arkasında kılınabilip bilmediğidir. Meşhur Muaz hadisine dayanır. Hz. Peygamber Efendimiz (asm) yatsı namazını kıldıktan sonra gelip yakınlarına da tekrar o namazı kıldırırdı. Bu namaz onun için sünnet, cemaat için farz idi. Bu hadis rivayeti hadis otoriteleri tarafından sahih olduğu bildirilmiştir. (bk. Neylu’l-Evtar, 3/199-200)

Bununla beraber, Hanefi mezhebinin meşhur görüşüne göre, farz namazın nafile namazın arkasında kılınması doğru değildir. (bk. İbn Abidin, 1/301; el-Mevsuatu’l-Fıkhiye, 6/33)

Keza, Maliki ve Hanbeli mezhebine göre de daha önce farz namazını kılmış bir kimsenin sevap maksadıyla başka birilerine imamlık etmesi caiz değildir. Çünkü bu durum “farzın nafilenin arkasında kılınması caiz değil” kuralına aykırıdır. (bh. V. Zuhayli, el-Fıkhu’l-İslami, 2/1201)

Özetle, yolcu olan bir kimse imam olur ve dört rekât farzı iki yerine dört olarak kıldırırsa, Hanefilere göre kerahetle geçerlidir, diğer mezheplere göre kerahetsiz geçerlidir; bütün mezheplere göre yeniden kılınması gerekmez.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet