Tevrat lafzı neyi ifade eder?

- Kuran’da geçen Tevrat lafzı, sadece Tevrat’ın ilk beş kitabını mı kapsar yoksa bütün Ahd-i atik Tevrat kelimesiyle mi ifade edilir?

Değerli kardeşimiz,

Yahudi Geleneğinde Tevrat:

“Öğreti, doktrin, kılavuz, teori, hüküm, kanun, din” gibi anlamlar taşımaktadır.

Bu kelime, Hz. Musa’ya verilen kitabın ismi olarak kullanıldığı gibi Tanah (Ahd-i Atîk), Mişna, Talmud ve rabbilere (Yahudi din alimi) ait bütün eserler için de kullanılmaktadır.

Yahudi geleneğine göre bu külliyat, Hz. Musa’ya Sina’da vahyedilmiş ve öğretilmiştir.(1)

Ancak tevrat kelimesi kutsal kitap söz konusu olduğunda Ahd-i Atîk’in ilk beş kitabını ifade etmektedir.

İslam Geleneğinde Tevrat:

Kur'an’da Tevrat, çoğu İncil’le birlikte olmak üzere on altı ayette on sekiz defa geçmektedir.

Bu ayetlerden Tevrat’ın İsrailoğullarına indirilen bir kitap olduğu anlaşılmakla birlikte, hangi peygamber vasıtasıyla verildiği meselesi açık değildir.

İncil’in İsa’ya, Zebur’un Davud’a vahyedildiği belirtilirken, Tevrat’ın vahyedildiği peygamber ismi zikredilmemiştir.

Müfessirlerin hemen hiçbiri bu konu üzerinde durmamıştır.

Müfessirler muhtelif ayetlerde Hz. Musa’ya verildiği belirtilen kitabı(2), suhufu(3), elvahı(4) ve furkanı(5) Tevrat şeklinde yorumlamıştır.

Kur'an’da Tevrat’ın Hz. Musa’nın adıyla birlikte zikredilmemesinin sebebi, Medine’deki Yahudilerin bu kelimeyi geniş anlamda kullanmaları olabilir; bu kullanım Yahudi geleneği için de geçerlidir.

Rivayetlerden anlaşıldığına göre, Medine ve civarındaki Yahudiler Tevrat’ı bütün Ahd-i Atîk’e teşmil etmekteydi.(6) Yahudilerin bu anlayışı muhtemelen Kâ‘b el-Ahbâr ile Vehb b. Münebbih kanalıyla İslâm geleneğine geçmiştir.

Abdullah b. Abbas, Ebu Hüreyre, Abdullah b. Selam, Kâ‘b el-Ahbâr, Vehb b. Münebbih kaynaklı rivayetlerde genellikle bütün Yahudi kaynakları Tevrat kelimesiyle tanımlanmaktadır.(7)

Hadis kitaplarında Tevrat Kur'an için de kullanılmakta ve Kur'an’dan “Tevrâten hadîseten” şeklinde söz edilmektedir.

Süyuti, Kur'an’a Tevrat ve İncil isimlerinin verildiğini, fakat artık bu isimleri kullanmanın caiz kabul edilmediğini belirtmektedir.(8)

Yahudi kutsal metinleri söz konusu olunca, hadis kaynaklarında Tevrat’la bazen Ahd-i Atîk’in ilk beş kitabı(9), bazen da tamamı(10) kastedilmektedir.

İbn Kayyim el-Cevziyye’nin işaret ettiği gibi Tevrat daha genel anlamda da kullanılmıştır.(11)

Bununla birlikte Tevrat’ın Hz. Musa’ya verilmiş bir kitap olduğu hadis kaynaklarında açıkça belirtilmektedir.(12)

Allah, Tevrat’ta İsrailoğulları için cana can, göze göz, dişe diş … karşılığında kısası farz kılmıştır.(13)

Kur'an-ı Kerim, içinde hidayet ve nur bulunan Tevrat’ı tasdik eder.(14) Onu Allah’ın indirdiğini, içinde Allah’ın hükümlerinin bulunduğunu, kendilerini Allah’a teslim etmiş peygamberlerin ve âlimlerin Yahudilere onunla hükmettiklerini bildirir; Yahudileri Tevrat’ın içindekilerle amel etmeye(15) ve Tevrat’ta vasıflarını buldukları peygambere iman etmeye çağırır(16), Tevrat’la amel etmeyenler kitap yüklü merkeplere benzetilir(17) ve onunla amel etmedikçe hiçbir değerlerinin olmayacağı bildirilir.(18)

Ayrıca, Tevrat’ın Hz. İsa’ya da öğretildiği(19), onun tarafından içeriğinin tasdik edildiği(20) vurgulanır.

Bu ayetlerde Tevrat’ın bir ahkâm kitabı olduğuna işaret edilmektedir.

Buna göre Kur'an’daki Tevrat’la Ahd-i Atîk’in ilk beş kitabının kastedildiği anlaşılmaktadır.

Zira bu beş kitapta peygamber kıssalarının yanında bir kısmına Kur'an’da işaret edilen ahkam ayetleri bulunmaktadır. Tevrat ile Kur'an arasında hem ahkam ayetleri hem kıssalar bakımından büyük benzerlik vardır.(21)

Dipnotlar:

1) Berakot, 5a; Beba Metzia, 59b; Megillah, IV/1.
2) Bakara 2/53, 87; En‘âm 6/154; Hûd 11/17, 110; İsrâ 17/2; Mü’minûn 23/49; Furkān 25/35; Kasas 28/43; Secde 32/23; Sâffât 37/117; Fussılet 41/45; Ahkāf 46/12.
3) Necm 53/36; A‘lâ 87/19.
4) A‘râf 7/145, 150, 154.
5) Bakara 2/53; Enbiyâ 21/48.
6) Bundan Zebûr’u hariç tutmuş olabilirler; zira Yahudi şairi Semmâk, Tevrat yanında Zebûr’dan da söz etmektedir. bk. İbn Hişâm, III, 180.
7) krş. İbn Kayyim el-Cevziyye, Hidâyetü’l-hayârâ, s. 135.
8) bk. el-İtkān, I, 165.
9) Müslim, Hudûd, 28.
10) Nesâî, Sehiv, 89.
11) Hidayetü’l-hayara, s. 135.
12) Buhârî, Tevhîd, 19; Müslim, Hudûd, 28.
13) Maide 5/45; krş. Çıkış, 21/23-25; Levililer, 24/19-21; Tesniye, 19/21.
14) Bakara 2/41; Mâide 5/48; Ahkaf 46/12.
15) Mâide 5/43-44.
16) A‘râf 7/157.
17) Cum‘a 62/5.
18) Mâide 5/68.
19) el-Mâide 5/110.
20) Âl-i İmrân 3/50; Mâide 5/46.
21) bk. Baki Adam , TDV İslam Ansiklopedisi, Tevrat md.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet