Şayet sarı halka üzerindeyken ölseydin, asla kurtuluşa eremezdin, hadisi sahih midir?

- İmran b. Husayn şöyle rivayet ediyor:
"Rasulullah (s.a.v.) bileğine sarı halka takmış olan bir adam gördü. Ona: "Bu nedir?" diye sordu. Adam: "Uğurdur. Bana cesaret verir, kuvvetimi artırır." dedi. Rasulullah (s.a.v.) ona:
"Hemen çıkart at. O senin ancak aczini artırır. Şayet o üzerindeyken ölseydin asla kurtuluşa eremezdin." buyurdu." (İbn Mace Tıbb: 39, Ahmed Müsned: 4/445, İbn Hibban Mevarid: 1410-1411)
- Rivayetinin sıhhati ve şerhi hakkında alimler neler söylemiştir?

Değerli kardeşimiz,

İbn Mace’nin rivayet ettiği hadisin sendi “hasen” olarak değerlendirilmiştir. (bk. İbn Mace, ilgili hadisin taliki: “Zevaid’de isnadı hasendir.” Ayrıca bk. Macmau’z-Zevaid, 5/103)

- Aynı hadisi farklı rivayet zinciriyle aktaran Hâkim, bu hadisin isnadı için “sahihtir” demiş ve Zehebi de bunu onaylamıştır. (bk. Hâkim/Telhis, 4/240).

- "Rasulullah (asm) bileğine sarı halka takmış olan bir adam gördü. Ona: "Bu nedir?" diye sordu. Adam: ("Uğurdur. Bana cesaret verir, kuvvetimi artırır" dedi).  Hadis metninde, parantez içine aldığımız bir ifadeye rastlayamadık.

Orada Hz. Peygamber (asm)'in: “Bu nedir?” şeklindeki sorusu üzerine, adam “Bu VAHİNE’dendir/veya VAHİNE’dir” (Yani Vahine denilen hastalığın tılsımıdır) diye cevap verdiği bildirilmiştir. “el-Vahine” ise, omuzdan aşağıya kadar bütün kolda beliren bir kas ağrısıdır. (Suyutî, Şerhu Süneni İbn Mace, 1/252)

- Adam, hastalığın adını “Vahine” olarak söyleyince, Peygamberimiz (asm) de bir cinas sanatı çerçevesinde “Vahine”, “Vehn”e muciptir” diye buyurmuştur. Yani, “kas gevşemesi” manasına gelen “vahine”den dolayı taktığı bakır halkanın kendisine daha da gevşeklik vereceğini ifade buyurmuştur.

Bu gevşeme, maddi olmaktan ziyade manevidir ve daha çok kişinin Allah’a olan tevekkül gücünü kırmaya, iman şuurunu azaltmaya yönelik olsa gerektir.

- Rasulullah (asm)’ın adama: "Hemen çıkart at. O senin ancak acizliğini/gevşekliğini artırır.” diyerek bu takıyı yasaklaması, bu halkanın “kötü türden bir takı/muska” olduğunu gösterir. Çünkü, adam bu bakır halkayı takmakla hastalığın acı ve eleminden kurtulacağını düşünüyordu. Bu ise bir nevi şirktir.” (bk. Sindi, Şerhu Süneni İbn Mace, 2/361)

- İslam’da işin ucunu Allah’a dayandıran “rukyeler” (muskalar, okumalar) caizdir. Onun için ayet veya Allah’ın isimlerinin yazıldığı muskaları takmakta bir sakınca yoktur. Fakat, bunların dışında manası bilinmeyen veya doğrudan Allah’ın şifasını devre dışı bırakan okuma-yazmalar (Temaim) kabul edilmez.

- İbn Mace ve Hâkim’de, "Şayet o üzerindeyken ölseydin asla kurtuluşa eremezdin." ifadesi yoktur; İbn Hanbel’de vardır.

- Muhakkik Şuayb el-Arnavut (heyetle), İbn Hanbel’in rivayetinin zayıf olduğunu söylemiştir. (bk. İbn Hanbel, 33/204 / ilgili talik)

Buna göre, hadiste geçen "Şayet o üzerindeyken ölseydin asla kurtuluşa eremezdin." ifadesi zayıf, diğer kısımları sahihtir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet