Salavat-ı Azimiyye veya İdrisiyye'nin faziletleri doğru mu?

- Ahmed İbni İdris Hazretlerine öğretilen Salat-ı Azimiyye'nin faziletinde şöyle yazıyor:
“Bu Salat-ı Azimiyye'nin sevabı ve mükafatı dünyada ve ahirette devam eder. Bir kimse cennete girse de okuduğu bu salatın sevabı devam eder.”
- Bu bilgi doğru mu, ilmi bir dayanağı var mı?

Cevap

Değerli kardeşimiz,

Öncelikle ifade edelim ki, Peygamber aleyhissalatü vesselam Efendimize salatüselam getirmek Allah’ın emridir, ibadettir ve birçok fazileti vardır:

“Allah ve melekleri Peygamber’e salat ediyor. Ey iman edenler! Siz de ona salatuselam edin!” (Ahzab, 33/56)

Ancak doğrudan hadis-i şerife dayana salavatlar sınırlıdır.

Kuran’ın salatuselam emrine uyarak Müslümanlar özellikle tasavvuf erbabı çeşitli salavat metinleri geliştirmişlerdir. Örneğin:

- İmam Şâfi’ye isnat edilen Salat-ı Şafi‘iyye,
- Ebu’l-Hasen eş-Şâzelî’nin üstadı Ebu Muhammed Abdüsselâm b. Meşîş el-Hasenî’ye isnat edilen Salavât-ı Meşîşiyye / Şazeliyye,
- Ebu’l-‘Abbâs Ahmed et-Tîcânî’ye isnat edilen Salavât-ı Tîcâniyye / Fethiyye / Salâtu’lfâtih,
- Sidî Ahmed b. İdrîs’e isnat edilen Salavât-ı İdrisiyye,
- Trabzonlu Nakşibendî Muhammed Muntazar’a ait Salavat-ı Muntazariyye,
- Şeyh Abdulkādir Geylanî’ye ithaf edilen Salat-ı Kibrît-i Ahmer,
gibi salavatlar vardır.(1)

Demek ki, bu tür salavatlar, ayette geçen salavat emrine uygun olarak Peygamber Efendimize salatüselam hetirmek için tanzim edilmiş olduğu anlaşılmaktadır.

Bu tür salavatların faziletleriyle ilgili ifade edilenler, o salavatı tanzim eden veli zatın veya onu sürekli okuyan zatların keşfiyle görülmüş kişisel bilgilerdir, yorurmlardır, kanaatlerdir, keşiflerdir. Herkes için her zaman aynı faziletin olacağı anlamına gelmez.

Bununla beraber, Allah’ın emrine uygun olarak getirilen her salavatın bir ibadet olması yanında, onu okuyan her mümin manevi derecesine; günahlardan sakınmasına, ibadetlerine devam etmesine, samimiyetine, ihlasına, meziyetlerine göre o salavatın feyzinden istifade edebilecektir.

Ahmed bin İdris’in Okuduğu Rivayet Edilen Salavat

İsmi Ahmed bin İdris Haseni, künyesi Ebü'l-Abbas'dır. Hz. Hasan Efendimiz soyundan yani şeriflerdendir. 1758'de Fas'ta dünyaya gelmiş, 1837 Yemen'de vefat etmiştir. Allah’ın veli kullarından olduğu kabul edilmektedir.

Salavat-ı Azimiyye Peygamber (asm) Efendimize yapılan bir dua ve övgüdür. Bu ismi duada çokça geçen “Azim” kelimesinden alır “büyük, yüce” anlamına gelir.

İlgili salavat şöyledir:

اللَّهُمَّ إِنِّي أَسْأَلُكَ بِنُورِ وَجْهِ اللّٰهِ الْعَظِيمِ

 الَّذِي مَلَأَ أَرْكَانَ عَرْشِ اللّٰهِ الْعَظِيمِ

 وَقَامَتْ بِهِ عَوَالِمُ اللّٰهِ الْعَظِيمِ

 أَنْ تُصَلِّيَ عَلَى مَوْلاَنَا مُحَمَّدٍ ذِي الْقَدْرِ الْعَظِيمِ

 وَعَلَى آلِ نَبِيِّ اللّٰهِ الْعَظِيمِ

 بِقَدْرِ ذَاتِ اللّٰهِ الْعَظِيمِ

 فِي كُلِّ لَمْحَةٍ وَنَفَسٍ عَدَد مَا فِي عِلْمِ اللّٰهِ الْعَظِيمِ

 صَلاَةً دَائِمَةً بِدَوَامِ اللّٰهِ الْعَظِيمِ

 تَعْظِيماً لِحَقِّكَ يَا مَوْلاَنَا يَا مُحَمَّدُ يَا ذَا الْخُلُقِ الْعَظِيمِ

 وَسَلِّمْ عَلَيْهِ وَعَلَى آلِهِ مِثْلَ ذَلِكَ وَاجْمَعْ بَيْنِي وَبَيْنَهُ كَمَا جَمَعْتَ بَيْنَ الرُّوحِ وَالنَّفْسِ ظَاهِراً وَبَاطِناً يَقَظَةً وَمَنَاماً وَاجْعَلْهُ يَا رَبِّ رُوحاً لِذَاتِي مِنْ جَمِيعِ الْوُجُوهِ فِي الدُّنْيَا قَبْلَ الآخِرَةِ يَا عَظِيمُ.

“Allahümme innî es’elüke (innâ nes’elüke) binûri vechillâhil azîm.

Ellezî melee erkâne arşillâhil azîm.

Ve kâmet bihî avâlimullâhil azîm.

En tüsalliye alâ mevlânâ muhammedin zilkad-ril azîm.

Ve alâ âli nebiyyillâhil azîm.

Bikadri azameti zâtîllâhilazîm.

Fî külli lemhatin ve nefesin adede mâ fî ilmillâhil azîm.

Salâten dâimeten bidevâmillâhil azîm.

Ta’zîmen lihakkıke yâ mevlânâ yâ Muhammedü yâ zel hulûkıl azîm.

Ve sellim aleyhi ve alâ âlih. Misle zâlik vemâ beynenâ ve beyneh. Kemâ cema’te beynerrûhı vennefs. Zahiren ve bâtınen yakazaten ve menâmâ. Vec’alhü yâ rabbi rûhan lizâtinâ min cemî’ıl vücûh. Fiddünyâ kablel’âhıre. Yâ azîm”

Allah’ım senden, azîm olan Allah’ın arşını dolduran ve bütün âlemlerin onunla kaim olduğu vechinin nuruyla, büyük kıymet sahibi Efendimiz (asm) Muhammed’e ve azîm Allah’ın nebisinin aline salat eylemeni dilerim.

Bu salat; her anda, her nefeste, azim Allah’ın ilmindekileri sayısınca, azîm Allah’ın devam ettirmesi ile daim olsun. Bu senin hakkına tazim için ey Efendimiz, ey Muhammed, ey en büyük ahlakın sahibi!

Allah'ım! ona ve aline de bunun misliyle selâm eyle. Nefs ile ruhu bir araya getirdiğin gibi, beni ve onu zahiren ve batınen, uyanıkken ve uykudayken bir araya getir. Onu, her yönden ahiretten önce dünyada zatımın ruhu eyle. Ey Azim olan Allah’ım.(2)

İlave bilgi için tıklayınız:

- İbadetlere vadedilen netice ve sevaplara kavuşmanın şartları ...

Kaynaklar:

1) Salavatın anlam ve önemine ilaveten salavat metni olarak Hz. Peygamber’den nakledilenler hk. bkz. Mehmed Nuri, el-Ganîmetü’l-bâride fi’s-salavâti’l-vâride, İstanbul: Mahmud Bey Matbaası, 1331. Ayrıca bkz. Kureyşîzâde Mehmed Fevzi Efendi, Câmi‘u’s-salavât, 1318/1900, yy., ts.; el-Hâc Süleyman Hakkı Efendi, Mecmû‘atü’d-da’avât ve’s-salavât ve’l-‘akāid ve’n-nasāih, Dersaâdet: Matbaa-i Osmaniye, 1307; Kadı Ebu’l-Mehâsin Yûsuf en-Nebhânî, Efdalu’s-salavât alâ seyyidi’s-sâdât, Beyrut: Matbaatü’l-Edebiyye, 1350/1932; Şevket Muhammed Ulyan, Mecmû‘u’s-salavât fî’l-İslâm, Tāif, 1990/1411; Muhammed el-Cezûlî, Delâilü’l-hayrât Seçilmiş Peygamber’e okunacak salavât; hazırlayan: İbrahim Tozlu, İstanbul: Semerkand, 2011.
2) Muhammed Halil Hicrisî, el-Cevheru’n-nefîs ‘alâ salavâti İbn İdrîs, Bulak: Matbaatü’l-Mîriyye, 1310; Muhammed b. el-Meydani, en-Nefehâtu’l-akdesiyye fi şerhi’s-sa-lavâti’l-Ahmediyyeti’l-İdrîsiyye, 1314/1896; thk. Âsım İbrahim el-Keyyalî, Beyrut: Dâru’l-kütübi’l-‘ilmiyye, 2006/1427.
Not: Sidi Ahmed b. İdrîs’e ait 14 salavat metni için bk. http://abokhomrah.ahlamontada.net/t1320-topic (Erişim, 28 Eylül 2023)

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet