Peygamber Efendimiz neden Berre / Berra ismini değiştirmiştir?

Değerli kardeşimiz,

Efendimiz (a.s.m), kötü anlama gelen bazı isimleri değiştirdiği gibi, sahibini şımartma ihtimali olan bazı güzel isimleri de değiştirmiştir. Berra da bunlardan biridir.

Berra; yüksek ahlaka sahip, her yönüyle arı-duru, tertemiz anlamına gelir. Bu anlamıyla sahibini hep iyi bir insan olarak hatırlattığı için, nefis muhasebesi yapmaktan alıkoyma ihtimali vardır. Az da olsa, dinî imtihan açısından bir risk taşıdığı için “sedd-i zerayi” kuralı gereğince değiştirilmiştir.

Hz. Peygamber (asm), "iyi insan, kusursuz kimse, günahsız" anlamına gelen "Berre" ismini Zeyneb'e çevirmiştir. Bu ismi taşıyanın zihninde, kendini beğenme gibi bir mana teşekkül edebilir. Bu da isimlenenin karakterini olumsuz yönde etkilemek demektir. Zira bu isim hakkında Hz. Peygamber (asm), "Allah sizin iyi olanlarınızı en iyi bilendir." buyurarak bu adı değiştirirken, "Kendinizi temize çekmeyin!"1 sözüyle de, güzel bir ismi başka güzel bir isimle değiştirmenin gerekçesini belirtmiştir. Bunun anlamı, "Berre adını takıp da bununla iyi olduk sanmayın! Allah kimin iyi olduğunu herkesten daha iyi bilir!" demektir.2

Rivayetlere göre Zeynep bnt. Ebî Seleme'nin adı Berre idi. Nefsini tezkiye ediyor denildi. Bunun üzerine Hz. Peygamber (asm) onu Zeyneb diye isimlendirdi.3 Demek ki buradaki çirkinlik, mananın çirkinliğinden gelmiyor. "Kendini temize çıkarmayın, kimin muttaki (temiz) olduğunu o (Allah) çok iyi bilir."4 âyetine muhalefetten ileri geliyor, denebilir. Şu halde İslam âdâbına uymayan, kişiye gurur, kibir, aldanma telkîn eden isimler uygun değildir. Diğer bir rivayette belirtildiğine göre Cüveyriye bnt. el-Haris'in ismi de Berre idi, Hz. Peygamber (asm) onu da Cüveyriye'ye çevirmiştir.

Resûl-i Ekrem'in (asm), "Yanından çıkan birinin 'Berre'nin yanından çıktı' denmesini sevmiyorum"5 buyurarak yasağın diğer bir gerekçesini açıkladığını görmekteyiz. Şu halde bu kategoride yer alan isimleri değiştirmesinin genel sebebi; hem ismin anlamından hem şahsa yansıyan menfi etkisinden kaynaklandığı şeklinde yorumlanabilir. Çünkü nefsin tezkiyesini yalnız Allah bildiği gibi, ismin ifade ettiği anlam hakikatın hilafına da olabilir. Bu sebeple sahibini yersiz güvene ve bunun bir uzantısı olarak da kullukta gevşekliğe itebilir. Zira yersiz güven takvayı zedelediği gibi kulluk ifasında gevşekliğe de sebep olur.

İlave bilgi için tıklayınız:

- Çocuklara isim verme ve isim verirken dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Dipnotlar:

1. Müslim, Âdâb 19.
2. Davudoğlu, Ahmed, Sahih-i Müslim Ter. ve Şer., VI, 535.
3. Buhârî, Edeb 108; Müslim, Edeb 17.
4. Necm, 53/32.
5. Müslim, Âdâb 16.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet