Kur'anda “her şey” ifadesi neyi ifade ediyor?

Değerli kardeşimiz,

Bir metnin mantuku ile mefhumu her zaman aynı manayı ifade etmeyebilir. Bunun örneklerinden biri, pek çok ayette geçen “küllü şey: Her şey” ifadesidir. Mesela:

وَخَلَقَ كُلَّ شَىْءٍۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَىْءٍ عَل۪يمٌ  “Her şeyi yarattı ve O, her şeyi bilendir.” (En’am, 6/101)

Âyette “Her şeyi yarattı” denildikten sonra “O, her bir şeyi bilendir.” denildi. Burada “her şey” ifadesinin tekrarı, Allah’ın ilminin yarattıklarıyla sınırlı olmadığını nazara vermek içindir. Zira yaratılanlar sınırlı, Allah’ın ilminde olanlar ise sınırsızdır. Dolayısıyla buradaki “her şey” ifadesinin bir istisnası yoktur. Allah’ın bilgisi dışında bir şey tasavvur edilemez. Onun ilmi yaratılanları kuşattığı gibi, farazi durumları da kuşatır. Mesela, bu insan bir dev formatında da yaratılabilirdi, Allah bunu da bilir. Ama iradesiyle bu ölçülerde yaratmayı tercih etmiştir.

“Şüphesiz Allah her şeye kâdirdir.” (Bakara, 2/20)

Buradaki “her şey” ifadesi her şeyi içine almaz. İlahi kudret muhale, yani olmayacak şeye taalluk etmez.

“Ve bize her şeyden verildi.” (Neml, 27/16)

Bu ifade Hz. Süleymanın kendine verilen ilahi nimetler karşısında söylediği bir sözdür. Bundan murat “Falan her şeyi biliyor.” cümlesinde olduğu gibi, verilen şeylerin çokluğudur. Yoksa zahirine bakıp da “istisnasız her şey verildi” şeklinde anlamak yanlış olur.

“Ben, onlara (Sebe halkına) hükümdarlık eden bir kadın gördüm. Kendisine her şeyden verilmiş.” (Neml, 27/23) 

Hüdhüd isimli kuş Hz. Süleymana gelir, gitmiş olduğu Sebe halkıyla alakalı istihbarî bilgi verir. Ayette bahsi geçen kadın, onların melikesi olan Belkıs’tır. Kendisine bir hükümdarın ihtiyaç duyduğu her şey verilmiştir.

“Nuh’a dedik ki: Her birinden erkekli dişili birer çift gemiye bindir...” (Hud, 11/40)

Ayet, tufan öncesi Hz. Nuh’a verilen ilahi emri anlatır. Ayetin zahirinden “her hayvandan birer çift” anlaşılabilir. Ama “ihtiyacın olan hayvanlardan birer çift” şeklinde anlamak daha isabetli olacaktır. Yoksa yüzbinlerce hayvan türünün her birinden birer çift alması gerekirdi.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet