Kuran’a ve sünnete göre anne karnında yaratılma nasıl olmaktadır?

Değerli kardeşimiz,

Kur’an-ı Kerim pek çok yerde farklı açılardan yaratılışa dikkat çeker ve cenînin anne karnında geçirdiği merhalelerle alakalı ayrıntılı bilgi verir. Mü’minûn Suresi’ndeki ayetler ise, Hz. Âdem’in topraktan yaratılması, cenînin anne karnındaki merhaleleri, ölüm ve diriliş fasıllarını da bir arada zikrederek insanın nereden ve nasıl gelip, nereye gittiğini şu şekilde tasvir eder:

“Gerçek şu ki biz insanı çamurdan süzülüp çıkarılmış bir özden yarattık. Sonra onu sağlam bir karargâhta nutfe haline getirdik. Sonra nutfeyi ‘alaka’ya (aşılanmış yumurta / zigot) dönüştürdük. Peşinden alakayı, bir parçacık et haline (mudğa) soktuk; bu bir parçacık eti kemiklere (iskelete) çevirdik; bu kemikleri etle kapladık. Sonra onu başka bir yaratılışla insan haline getirdik. Sonra (Ey insanlar) siz bunun ardından muhakkak öleceksiniz. Sonra da kıyamet gününde tekrar diriltileceksiniz.” (Mü’minun, 23/12-14.)

İnsanın yaratılışı ve cenînin anne karnında geçirdiği merhalelerle alakalı pek çok hadis rivayet edilmektedir. Abdullah b. Mes’ud’un rivayet ettiği hadis, yaratılışla alakalı detay bilgi veren ayetin (Buhari, Kader, 1; Bed’ül-Halk, 6; Enbiya, 2; Tevhid, 28; Müslim, Kader, 1; Ebu Davud, Sünnet, 17; Tirmizi, Kader, 4.) tefsiri konumundadır: 

“Sizden birinin yaratılışı, annesinin karnında kırk günde toplanıp teşekkül eder. Sonraki kırk günde ‘alaka’; bu kadar müddet geçince de ‘mudğa’ olur. Sonra Allah bir meleği dört kelime ile gönderir. Bu melek onun rızkını, ecelini, amelini, kötü biri mi yoksa iyi biri mi olacağını yazar. Sonra ona ruh üflenir." (130 günlük bir zaman kastedilmektedir.)

Bu hadiste insanın yaratılışının başlangıcı belirtilmekte, ayrıca cenînin rahimde geçirdiği merhaleler ve ruhun üflenme zamanı bildirilmektedir.

Hadiste üç defa tekrar edilen “kırk gün” ifadesiyle bir şeyin ardı sıra olma hali mi, iç içelik mi kastedildiği, kırklar arasında zikredilen “sümme / sonra” kelimesi ile zamanda mı yoksa ifadede mi tertibin amaçlandığı ictihadî bir mevzudur.

Ayrıca “insan hayatının başlangıcı” terkibi ile döllenme, sinir sisteminin yaratılması, isteğe bağlı hareketlerin olması ya da ruh üflenmesi hadiselerinden hangisinin kastedildiği farklı görüşlerin teşekkülüne yol açmıştır. Buna göre cumhur, yumurtanın spermle döllenip rahme yerleştiği zamanı, insan hayatının başlangıcı olarak kabul etmiş, çoğunluğun dışında kalanların takdirleri ise, dört ayın bitip beşinci ayın girmesi (Vefa Guneymî, ed-Devâbidu’ş-Şer’iyye li’l-Mumaresâti’t-Tıbbıyyeti’l-Muteallika bi’l-Mer’a, Dâru’s-Sumey’î, Riyat, 2009, 266.), döllenmeden sonra yüz yirmi günün geçmesi, seksen dördüncü gün, üç ay, on iki hafta ve bir küsur ay şeklindedir. (bk. Müslim, Kader 1.)

Allah Rasûlü (s.a.v.) mevzuyla alakalı bir başka hadiste ise sadece döllenmenin başlangıcından bahsetmektedir:

“Nutfe üzerinden kırk iki gece geçince, Allah ona bir melek gönderir (ve onun vasıtasıyla) nutfeyi şekillendirir; işitmesini, görmesini, derisini, etini ve kemiğini yaratır." (el-Hererî, el-Kevkebu’l-Vehhâc ve’r-Ravdu’l-Behhâc fî Şerh-i Sahihi’l-Müslim b. el-Haccâc, Dâru’l-Minhâc, Cidde, 2009., XXIV, 517-8.)

Bu iki hadis birlikte değerlendirildiğinde ortaya şu hakikat çıkmaktadır: Birinci hadis, üçüncü dönemin sonunda yani cenînin üzerinden yüz yirmi gün geçince ruhun üflendiğini, ikincisi ise kırk ikinci günde organların yaratıldığını ifade etmektedir. (Müsfir b. Ali b. Muhammed el-Kahtânî, İchazu’l-Cenîni’l-Müşevveh ve Hukmuhu fî’ş-Şeriati’l-İslamiyye, Mecelletu’ş-Şeria ve’d-Dirâsâti’l-İslamiyye, Kuveyt, yıl: 18, sy. 54, 2003, 166.)

Gerek yaratılışla ilgili nasslar, gerekse de tıbbi veriler cumhurun görüşünü desteklemektedir. Nitekim ikinci hadiste kırk ikinci günde yaratılışın pek çok aşamasının tamamlandığı ifade edilmekte, sadece ruhun üflenmesi zikredilmemektedir. (Ahmed Şevki İbrahim, Metâ Bedet Hayatu’l-İnsan, 76; Guneymi, a.g.e, 272.)

Buna göre ruhun üflenmesi ile insanın yaratılması birbirinden farklı hâdiselerdir.

Hadis, meleklerin görevleri bağlamında değerlendirildiğinde ikinci hadisi birinciye hamlederek anlamak pekâlâ mümkündür. Buna göre ikinci hadiste geçen “nutfe” kelimesi “mudğa” yerinde kullanılmıştır. Bu tesbit dikkate alındığında anlam, “mudğa üzerinden kırk iki gün geçince, yani cenîn; nutfe, ‘alaka ve mudğa’dan oluşan kırkar günlük üç dönemi tamamlayınca, Yüce Allah mudğaya dönüşen nutfeye rahim işleriyle görevli meleğin dışında başka bir melek gönderir ve ona tam bir insan sureti verir.” şeklinde olur.

Bu bahsin hülasası şudur ki, Allah Rasûlü (s.a.v.) kırkar günlük ilk üç dönemin ilk merhalesi olan “nutfe”yi zikredip sonuncusu olan “mudğa”yı kastetmiştir.  

Nasslardan anlaşıldığına göre, cenînin gelişimi iki alanda gerçekleşmektedir. Birincisi hissedilebilir, maddi gelişmedir. Bu alanda bedende peşi sıra gerçekleşen yaratılış halleri görülür.

 İkincisi ise gelişmekte olan bedene izafe edilen fakat hissedilemeyen bir terakkidir ki onunla hayat, akletme, irade, tefekkür gibi kabiliyetler ortaya çıkar. Bu ikinci gelişme ruhun cesede üflenmesiyle başlar.

 Dolayısıyla cenînde hayatın başlaması ile ona ruhun üflenmesi birbirinden farklı hâdiselerdir. Bu yüzden insan öldükten sonra da hücrelerde hayat bir müddet daha devam etmektedir.

Kur’an-ı Kerîm ve sünnet-i seniyyede zikredilen cenînin merhaleleri modern tıbbın uzun araştırmalar neticesinde ulaştığı verilerle pek farklılık göstermemektedir. Nitekim Toronto Üniversitesi Anatomi bölümü hocası Keith Leon Moore, çocuğun anne karnında geçirdiği merhalelere dair Kur’an’ın yaptığı sınıflandırmanın XX. Yüzyılda emriyologların yaptığı tarif ve taksimlerden daha üstün ve daha isabetli olduğunu söylemektedir.

Buna göre Modern Tıpla Kur’an-ı Kerim arasında bir kaç mevzuda fark varsa bu, tıbbın yapacağı yeni keşiflerle Allah kelamı olan Kur’an’ın asırlar öncesinden bildirdiği hakikatlere ulaşacağına işaret eder.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet