İnsan halife mi?

Felsefi konulara ilgi duyan arkadaşlarım var. Nitelikli kimseler. Özellikle Serap, Koray, Beril, Kadri.

Kıyasıya tartışıyoruz bazen. İki gün önce insan olmanın önemini, değerini, anlamını falan konuştuk mesela.

Beril inanan biri. İnançla ilgili konuları konuşmayı seviyor. Fakat bilgileri yüzeysel. “İnsan halifedir." diye bir laf attı ortaya.

Koray itiraz etti. “Halife, birinin yerine geçen kişi demektir. İnsanın halife olması için birinin yerini devralması gerekir.” dedi. Serap onu destekledi.

Ben konuşmak yerine dinlemeyi tercih ettim. Tartışanların bilgisi yetersiz olunca, tartışma havanda su dövmekten öteye geçemiyor.

Onlara senden söz etmiştim, tanıyorlar. “Sorar, yanıtını size iletirim.” dedim. Yanıt alabilirsem elbette!

…

Evet, insan bir halifedir. Bu terimi insan hakkında bizzat Allah kullanıyor. İşte halife kelimesinin geçtiği ayetlerden biri:

“Düşün o zamanı! Rabbin, meleklere ‘Ben yeryüzünde bir halife yaratacağım.’ demişti…” (Bakara, 2/30)

Ne demek halife? Kendinden öncekinin yerine geçen yükümlü ve sorumlu kişi, ardıl.

Peki, insan hakkında niçin halife terimi kullanılıyor? İnsan kimin yerine geçti?

Bu âlemde bizden önce cinler yaşıyordu. Bunlar “cân” diye anılıyor ayette. Tıpkı bizim gibi sınanıyorlardı.

Kimi inandı, kimi inanmadı. Sonunda azdılar, saptılar, başkaldırdılar.

Şeytanların başı, babası, öncüsü olan “İblis” de bunlardandı. İyi kulluk edişi nedeniyle meleklerle birlikte yaşıyordu.

Hazreti Âdem yaratılıncaya kadar sürdü bu durum. İçine sindiremedi insanın yaratılışını, kıskandı. Saygı göstermedi ona, isyan etti, insan soyuna düşman kesildi.

İşte, bu cin toplumundan sonra yaratıldı insanlar. Onların ardılıydılar, yerlerine geçip “halife” oldular.

İnsanın “halife” diye nitelenmesinin bir sebebi daha var. Yeryüzündeki tüm varlıklar üzerinde bir konuma sahip kılınmış olması.

“En güzel kıvam” üzere yaratılan, ilahî isimlere mükemmel bir ayna olan insan, varlıkların sultanı oldu.

Bu yetki, bu makam aynı zamanda sorumlulukları da beraberinde getirdi elbette.

Bütün varlıkların kendilerine özgü kulluklarını gözlemleme, sonra hepsini kendi ibadetine katarak Mabud’una sunma görevi insana verildi.    

Tüm canlılar onun için çalışıyor. İlahî kelamın muhatabıdır insan. Ebedi hayata aday. Yapıp ettikleri eksiksiz kaydediliyor.

Her insan için geçerli nitelikler bunlar, elbet senin için de. Yaratılış nedenini kavramalı, hayatının gayelerini bilmeli, ona göre yaşamalısın...