Belirsizlik ilkesi nedir?

- Neden hiçlik değil de bir şey var? Bu sorunun cevabı “Çünkü olmak zorunda” cevabından başka bir şey değildir. Eğer hiç bir şey yoksa tüm değerler sıfır olacaktır. Dalga genişliğinin kesinliğinden değişme hızı belirsiz olacaktır, bu da mecburen bir kuantum dalgalanmasıyla enerji oluşturacaktır. Kısaca hiçbir şeyin olmaması durumunda bir şey oluşmak zorundadır, bir simetri kırınımı mecburen gerçekleşecektir.
- Bu cevaptan başka bir sonuç daha çıkıyor: her olası evren var olmak zorunda! Çünkü hiçliğin niteliği olsa da(bahsettiğimiz gibi bu nitelik, niteliğe sahip olmamasıdır), bir sayısı yoktur. Bu da sonsuz sayıda evreni zorunlu kılacaktır. Simetri kırınımı sonsuz kere gerçekleşmek zorundadır bu da sonsuz sayıda evrenin var olacağı, gelişeceği ve büyük ihtimalle yok olacağı anlamına gelir.
- Hiçbir şey yoksa bir şeyler olmak zorundadır. Bunun sebebi de kuantum dalgalanmalarının gerçekleşecek olmasından ibarettir.
- Diyen birine ilmi cevap nasil verilir?

Değerli kardeşimiz,

Belirsizlik ilkesi, 1927 yılında Werner Heisenberg tarafından öne sürülmüştür. Kuantum fiziğinde Heisenberg'in belirsizlik ilkesine göre, bir parçacığın momentumu, yani hızı ve konumu aynı anda tam doğrulukla ölçülemez.

Mesela, masada duran bir bardağın, masanın neresinde bulunduğu ve hızının sıfır olduğu bellidir.

Halbuki elektron ve foton gibi varlıklarda durum farklıdır. Bunların momentumları yani hızları ile konumlarının aynı anda tespit edilemeyeceği, belirli bir konumda belirli biz hızı olmadığı anlaşılmıştır.

Herhangi bir elektronu gözleyebilmemiz için, ona bir ışığın gitmesi ve bu ışığın oradan gözümüze gelmesi gerekir. Işık hem dalga hem de parçacık özelliğine sahiptir ve bu gözlem sırasında elektronun konumundaki belirsizliği azaltmak için kısa dalga boylu bir ışık kullanmamız lazımdır. Ama kısa dalga boyu yüksek bir enerji demektir ve bu, ışık elektrona çarptığında onun momentumunu, yani hızını ciddi bir şekilde etkilemekte ve parçacığın hızı hatalı ölçülmüş olmaktadır.

Bir parçacığın konumu ne kadar doğrulukla ölçülürse, yani konumunun belirsizliği ne kadar küçük olursa momentumunun, yani hızının belirsizliği de aynı oranda büyük olmaktadır. Tersine, momentumdaki belirsizlik küçüldükçe, aynı oranda konumunun belirsizliği büyümektedir. İşte bu belirsizlik ilkesi olarak ifade edilmektedir.

Takdir edilecektir ki, buradaki belirsizlik bize göredir. Yoksa her bir varlığın hem hızı, hem hareketi ve hem de şekli ve yapısı Allah tarafından bilinmekte, takdir ve tayin edilmektedir.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet