"Sığırların dilleriyle yalayarak yediği gibi, dilleriyle geçimlerini temin edenler çıkmadıkça kıyamet kopmaz." hadisi kimler içindir?

- Bu hadis-i şerifte kastedilen, dilleriyle geçimlerini sağlayan birtakım insanlar grubuna, para karşılığında yüz yüze veya iletişim araçlarıyla sohbet veren sahtekâr hoca ve alimler ve fal okuyucular dışında; turist rehberleri, mütercim, tercümanlar, iletişim araçlarıyla haber, yarışma, magazin, futbol gibi programları sunan spikerler gibi kişiler de dahil midir?

Değerli kardeşimiz,

Konuyla ilgili hadis şöyledir:

“Sığırların dilleriyle yalayarak yediği gibi, dilleriyle geçimlerini temin eden birtakım insanlar ortaya çıkmadıkça kıyamet kopmaz.” (Ahmed b. Hanbel, Müsned, 3/153)

Diğer bir rivayette yer alan bazı detaylar, bu hadislerin manasının anlaşılmasına katkı sağlar.

İlgili rivayete göre, Sad b. Ebi Vakkas’ın oğlu Ömer şöyle demiştir:

“Benim babama bir konuda ihtiyacım olmuştu. Yanına varıp, ihtiyacımı söylemeden önce bir giriş yaparak -insanların belli arzularına kavuşmak için yaptıkları konuşmalar türünden- bazı sözler söyledim. Sözlerimi bitirdiğimde babam:

'Evladım! Sözlerini bitirdim mi?' diye sordu. Ben de 'Evet.' dedim. Bunun üzerine:

'Sen şu anda (ulaşmak istediğin) ihtiyacından en çok uzaklaşmış bulunuyorsun. Ben de -bu sözlerini dinledikten sonra- senin bu ihtiyacını giderme konusunda en fazla isteksiz olduğum bir konumda bulunuyorum.' dedi ve ekledi: (çünkü). Ben resulullah’tan şunu dinledim:

“İleride sığırların dilleriyle yalayarak yediği gibi, dilleriyle geçimlerini temin eden bir birtakım insanlar ortaya çıkacaktır." ” (bk. Müsned, 3/103)

Bu açıklamalı hadis rivayetinden anlaşıldığı üzere, “sığırların dilleriyle yalayarak yediği gibi, dilleriyle geçimlerini temin ermek”den maksat, bazı özel veya tüzel kişilerden bir şeyler koparmak, makam-mevki, para gibi maddi-manevi bir takım arzularına kavuşmak için, muhataplarına karşı, dalkavukluk etmek, yağcılık yapmak, methiyeler dizmek veya kendi ihtiyacının boyutunu aşırı bir şeklide tasvir etmek gibi bir konuşmayla isteklerine kavuşmayı hedeflemektir. Yani bir sığır yiyecek ihtiyacını gidermek için dilini -sağa sola, öne yayarak, dışarıya salarak meradan ot alıp yediği gibi, bu tür insanlar da gözlerini kestirdikleri kadar, güçleri yettiği nispette, her türlü sözleri söyleyerek, muhatabının sağından-solundan, önünden-arkasından sokulurlar. Yani bir kuruş için bin derecelik onurlarını ayaklar altına alırlar.

Bu açıdan hadiste kötülenen durum, güzel ve etkili konuşmanın şu veya bu tarzda insanları aldatma vasıtası yapılmasıdır. Siyasî, iktisadî, ideolojik, askerî her çeşit propaganda, belagata dayanır ve bunlar maalesef aldatma ve istismar konusu olabilmektedir. Peygamberimiz (asm), buna dikkat çekmekte ve belagatını kullanarak insanları aldatanları bir benzetme ile kötülemektedir.

Soruda yer alan hususlar hadiste kastedilmemiştir. Çünkü helal dairede çalışmak, fiil ile olduğu gibi, konuşma ile de olabilir. Önemli olan yalan, aldatma, hile gibi İslam'ın yasakladığı şeylerin olup olmadığıdır. Karar da buna göre verilecektir...

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet