Namaz kılmayanın amelleri yazılmaz mı?

- Bazı hadislerde, namaz kılmayanın amelinin yazılmayacağı haber veriliyor.
- Buna göre namaz kılmayan ama zikir çekip sevabını salihlere bağışlarsa onlara sevap ulaşır mı?
"Kıyamet günü, kulun ilk sorguya çekileceği ibadet namazdır. Namaz düzgün ise, diğer amelleri kabul edilir. Namaz düzgün değilse, hiçbir ameli kabul edilmez." (Taberani)
"Namaz kılmayanın ibadetleri kabul olmaz." (Ebu Nuaym)
“Namazı kasten bırakanın ibadetleri kabul olmaz ve namaza başlayana kadar..."

Değerli kardeşimiz,

Konuyla ilgili bir hadis rivayeti şöyledir:

“Kıyamette kulun ilk sorguya çekileceği ibadet, namazdır. Namazı düzgün ise, diğer amelleri kabul edilir. Namazı düzgün değilse, hüsrana uğrar (hiçbir ameli kabul edilmez).” (bk. Nesaî, Salat, 9, h.no: 322)

Bu hadiste yer alan “Namazı düzgün ise, diğer amelleri kabul edilir. Namazı düzgün değilse, hiçbir ameli kabul edilmez.” manasındaki ifadenin hadis mi veya ravinin sözü mü olduğunda belirsizlik vardır. (bk. Nesaî, a.g.y)

Taberanî’nin rivayetindeki son cümle “Namazı düzgün değilse, diğer amelleri de boşa gider” manasına gelir. (bk. el-Evsat, h.no: 1859)

Hafız Heysemî de Taberanî’nin Evsat’ta rivayet ettiği bu hadisin sahih olmadığını belirtmiştir. (bk. Zevaid, 1/291-292) 

Eğer, “Namaz kılmayanın hiçbir ameli kabul edilmez.” veya "Namaz kılmayanın ibadetleri kabul olmaz." anlamında sahih bir hadis varsa, bu hadisleri "namaz kılmayanların diğer ibadetleri kamil anlamda olmaz" şeklinde anlamak gerekir.

Nitekim, "Allah'a yemin olsun ki, hiçbir kul, kendi nefsi için istediği güzelliği kardeşi için de istemedikçe tam iman etmiş olmaz." (Buhari, İman, 7; Müslim, İman, 71-72) anlamındaki hadiste geçen "imanı etmiş olmaz" ifadesi, "kamil imana sahip olmaz" anlamındadır. Yoksa "imansız olur" anlamında değildir.

Demek ki, -sahih bir rivayet varsa- bu hadisleri, namazı terk eden bir kimsenin diğer amelleri kamil anlamda yerine gelmiş olmaz diye anlamak gerekir. Zira namaz dinin direğidir, bu kadar önemli bir ibadetin terk edilmesi, elbette diğer ibadetlerin sevaplarına tesir edecektir.

Bu konudaki sahih rivayetlerde şu bilgilere yer verilmiştir:

“Kıyamet günü kulun ilk sorguya çekileceği ibadet, namazdır. Eğer namazı tastamam ise, ona tastamam olarak yazılır. Eğer noksan ise, diğer amelleri kabul edilir. Namazı düzgün değilse, Allah: 'Bakın kulumun kıldığı tatavvu / sünnetlerinden bulup getirin ve farzlarını onunla tamamlayın.' buyurur." (bk. Nesaî, Salat, 9, h.no: 321)

Heysemî bu hadisin sahih olduğunu belirtmiştir. (Zevaid, 7/291)

Ahmed b. Hanbel, Ebu Davud ve İbn Mace’nin rivayetinde: “Namazı düzgün değilse, Allah: 'Bakın kulumun kıldığı tatavvu / sünnetlerinden bulup getirin ve farzlarını onunla tamamlayın.'” ifadesinden sonra, “Zekât ve diğer ameller de namaz gibidir” Yani, farzların noksanlığı sünnet/nafile ibadetlerle tamamlanır, şeklindedir. (bk. Tuhfetu’l-Ahvezi, 2/384)

Bu son ifadede görüldüğü üzere, hangi amel olursa olsun, farz olan kısmı noksan kalmışsa, nafilelerle tamamlanır. Buna göre, “yapılan hiçbir amel, yapılmayan başka amellerden ötürü boşa gitmez."

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet