Mü’minlerin yolu nasıldır?

Değerli kardeşimiz,

وَمَنْ يُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُ الْهُدٰى  وَيَتَّبِعْ غَيْرَ سَب۪يلِ الْمُؤُمِن۪ينَ نُوَلِّه۪ مَا تَوَلّٰى وَنُصْلِه۪ جَهَنَّمَ

“Kim kendisine doğru yol açıkça belli olduktan sonra Peygamber'e karşı çıkar ve mü’minlerin yolundan başkasına uyarsa, onu yöneldiği yolda bırakırız ve cehenneme sokarız.” (Nisa, 4/115)

Dikkat edilirse, ayette Peygambere (asm) karşı çıkmak yasaklandığı gibi, “mü’minlerin yolundan başkasına uymak” da uygun görülmemiştir. Nitekim Hz. Peygamber “Müslümanların güzel gördüğü şey, Allah katında da güzeldir." buyurur. (İbn Hanbel, Müsned, I, 379)

Hz. Peygamber (asm), bir kısım mağduriyetlerin olmaması için, elde bulunmayan malın satışını yasaklamıştır. (bk. Buhârî, Büyûʿ, 55; Ebu Davud, Büyûʿ, 70) Ancak Medinelilerin gelecek yıllara ait bahçe ürünlerini "selem sözleşmesi" adıyla peşin para karşılığı bir iki yıllık bir teslim vadesiyle sattıklarını görünce, belli şartlarda bu tür satışa cevaz vermiştir. (Ebu Davud, Büyû’, 57; Nesâî, Büyû’, 63)

Hz. Peygamberin (asm) bu şekilde şartlara göre bazı meselelerde esnek uygulaması, müminlerin önünü açmış, bazı meselelerde alternatif çözümler üretilmesine vesile olmuştur.

Mesela: Kur'anın mushaf haline getirilmesi -vahiy devam ettiği cihetle- Hz. Peygamber (asm) zamanında gerçekleşmemişti. Onun vefatından sonra Hz. Ömer, artık bunun zamanının geldiğini ilk halife Hz. Ebû Bekire anlattı. Hz. Ebû Bekirin “Peygamberin yapmadığını biz nasıl yaparız?” demesine mukabil “Bu var ya, vallahi hayırlı bir iştir.” diyerek Onu ikna etti. (Buhârî, Fedâʾilü’l-Ḳurʾân, 3)

Mecellenin 36. maddesinde geçen “Âdet muhakkemdir.” kaidesini de bu bağlamda hatırlayabiliriz. Belli şartlarda, hemen her toplumun örf ve âdetleri, hükümleri belirlemede etkili olabilmektedir. Osmanlı hukuk sisteminde şerî hukukun yanında “örfî hukuk” adıyla padişahların emir ve fermanlarından oluşan hukuk kuralları manzumesi bulunmaktaydı.

Selam ve dua ile...
Sorularla İslamiyet